Vacature:
Directeur van het Regionale Museum van Keramiek en de Gemeentelijke
Kunstgalerie van Deruta
Taakomschrijving: De directeur geeft de culturele, artistieke en wetenschappelijke leiding aan het Regionaal Keramiekmuseum en de Gemeentelijke Kunstgalerie. Grondige vakkennis vereist.*
Salaris: 0 euro per maand
Hallo
Marian,
Precies zoals jij omschrijft in je laatste brief, is ook hier het dagelijks leven weer op gang gekomen. In de eerste week van ‘Fase 3’ was ik in Turijn. Op de vrijdag- en de zaterdagnacht zwermden er grote groepen tieners over Piazza Vittorio Veneto. Na drie maanden lang opgesloten te hebben gezeten in hun huizen, waren ze nu in een uitgelaten feeststemming. Ze vormden opstoppingen bij de bars onder de zuilengang, waar je voor een euro zuccherini kan kopen; suikerklontjes, ingelegd in pure alcohol en op smaak gebracht met kruiden en specerijen zoals anijs, mint, en peperkorrel. Door de zuilengangen langs de Piazza weerkaatste het gejoel en geschreeuw.
‘Social
distancing’ leek niet meer dan een gedachte uit een vaag verleden. Twee mannen
dronken onder de zuilengang. Het schuim van hun bier plakte aan de blauwe
mondkapjes die ze nonchalant onder hun kin hadden geschoven. Vrienden begroetten
elkaar midden op de brug met een dikke zoen, de mondkapjes bungelend aan hun
oor.
De
eerste ochtend van ‘Fase 3’ was een enorme schok: verschillende bars hadden de
prijs van een kopje koffie verhoogd. In heel Italië is de prijs van een kopje
koffie heilig. Espresso ‘al banco’, staande op te drinken aan de bar, kost hooguit
1 euro en 10 cent. Je komt niet aan die prijs; dat wordt gezien als misdadig.
De kranten stonden er vol van. ‘Een bittere start voor Italianen*’, ‘Koffie kost nu wel 1,30*’.
“Onacceptabel”, mopperde een vaste klant in de bar op de hoek van mijn straat, waar ze het hadden gewaagd om de prijs 1,20 te maken.
“Maar na twee maanden niets verdienen moeten we wel”, zei de barman.
“Ja, ja…”
Ze
straalden allebei, terwijl ze daar stonden te bekvechten. Mopperen, zeuren, je druk
maken over niet-levensbedreigende dingen; het was terug van weggeweest! Een
kopje koffie is een symbool; een sociaal smeermiddel. En na dringend protest
was de prijs na een paar dagen in de meeste bars weer normaal. Maximaal 1,10 en
daarmee basta.
Een
ander onderwerp waar de afgelopen weken flink over gemopperd werd, zij het
alleen in kunstkringen, was de vacature voor Directeur van het Regionale Museum
van Keramiek en de Gemeentelijke Kunstgalerie van Deruta, een dorpje in de
heuvels van Midden-Italië, met niet meer dan 10.000 inwoners.
Volgens
de vacature moet Il Direttore afgestudeerd
zijn in kunstgeschiedenis, kennis hebben van museumkunde, ervaring hebben in
bestuursfuncties, inhoudelijke invulling geven, toezicht houden op de
conservering, restauratie, opstelling, tentoonstelling, en studie van de
collecties. Il Direttore is
verantwoordelijk voor educatieve activiteiten, de communicatie- en
promotiecampagnes, de planning en het jaarverslag. En de lijst met
verantwoordelijkheden gaat nog wel even door. Maar ondanks het uitgebreide
takenpakket, is Il Direttore een
vrijwilligersfunctie*.
De organisatie Mi Riconosci? Sono un professionista dei beni culturali* was een van de eersten die deze vacature aanvocht, met een open brief naar de burgemeester van Deruta. “Bedenk eens dat dit Keramiekmuseum, opgericht in 1898, een van de meest prestigieuze en oudste keramiekmusea in Italië is”, schrijven ze. “In een tijd waarin de hele culturele sector dreigt in te storten, met honderdduizenden mensen zonder werk, vragen we de gemeente van Deruta om de vacature onmiddellijk in te trekken.”
De onbetaalde museumdirecteur is geen symptoom van de Covid-19 crisis, maar eerder een symbool voor een breder onderliggend probleem in de culturele sector in Italië.* Mi Riconosci? zet zich sinds 2015 in voor betere arbeidsomstandigheden in de culturele sector met initiatieven die ook in Nederland niet zouden misstaan, zoals een wetsvoorstel voor de regulering van vrijwilligerswerk, en een onderzoek naar genderongelijkheid in de kunst. En in deze crisistijd is deze organisatie uitermate actief in het aankaarten van sociale onzekerheid en oneerlijke werksituaties, als wel in het aanwijzen van instituten die het welzijn van hun werknemers duidelijk niet op de eerste plaats hebben staan, zoals een analyse* van de werkomstandigheden in de Pinacoteca van Brera, in Milaan, dat gratis de deuren opende voor alle bezoekers ‘als bedankje aan de stad’, terwijl haar werknemers ondertussen in onzekerheid thuiszitten. Je kan je afvragen, in zo’n situatie, door wie zo’n bedankje betaald wordt.
Moeten
we als cultureel ondernemers ons flexibel opstellen in deze tijd, of is dit
juist het moment om te protesteren tegen structurele onderbetaling en sociale
onzekerheid in de culturele sector? Zoals je weet, ben ik een voorstander van
beide. Ik heb tijdens de crisis fantastische vrijwillige initiatieven zien
ontstaan. Maar ik was ook opgelucht toen kunstenaars zich massaal terugtrokken
uit een vrijwilligers-initiatief van een groot nationaal instituut dat een poging
deed om een graantje mee te pikken uit de stroom van goodwill en gratis beschikbare kunst.
Sinds de
Covid-19 crisis is het niet-betalen van cultureel ondernemers hier een
onderwerp van flinke discussie… in de culturele sector. Daarbuiten bestaat de
culturele discussie vooral uit het mopperen over de prijs van koffie.
In feite
lijken de koffie en de culturele sector hier wel wat op elkaar. Het is een
sociaal smeermiddel. Het is een fundamenteel onderdeel van de Italiaanse
identiteit. En er wordt verwacht dat het spotgoedkoop beschikbaar is, ook als
dat betekent dat ondernemers er niets aan verdienen.
Nu het normale leven weer begint te wennen,
is ook de tijd van afwachten voorbij. Hoe is de situatie ondertussen in
Nederland? Begint daar al iets te veranderen?
Groet uit Milaan,
Christine
Fotoserie: cultureel ondernemers poseren op
uitnodiging van Mi Riconosci? voor hun favoriete culturele
instituut. Deze foto’s zijn genomen in de periode dat veel musea nog gesloten
waren.
* Vrij vertaald naar aanleiding van de oorspronkelijke
taakomschrijving van de commune Deruta; “Il Direttore
provvede alla direzione culturale, artistica e scientifica delle iniziative del
Museo Regionale della Ceramica e della Pinacoteca comunale. Il ruolo di
Direttore viene assegnato, in relazione agli standard prescritti dalla legge,
ad una figura professionale specializzata in materia, individuata all’interno
della struttura comunale oppure acquisita all’esterno oppure mediante
convenzione con altro soggetto pubblico o privato, previo espletamento delle
relative procedure pubbliche. È possibile, nelle forme di legge, la
condivisione dell’incarico di Direttore con altri Musei in gestione associata o
appartenenti ad uno stesso circuito museale, ovvero tramite convenzione con
altri Enti Locali ed usufruendo di personale idoneo di questi ultimi.”
* Verontwaardiging over koffie 1: https://www.lastampa.it/topnews/primo-piano/2020/05/20/news/ripartenza-amara-per-i-consumatori-un-caffe-costa-fino-al-50-per-cento-in-piu-1.38866381
* Verontwaardiging over koffie 2: https://www.corriere.it/economia/consumi/20_maggio_19/fase-2-aumentano-prezzi-caffe-parrucchieri-alimentari-28percento-512944a8-99a9-11ea-b9f2-25b3e76a2ab9.shtml
* Vrij vertaald naar aanleiding van de
oorspronkelijke taakomschrijving van de commune Deruta: http://www.comunederuta.gov.it/wp-content/uploads/2020/05/AVVISO-PUBBLICO-INCARICO-DIRETTORE-MUSEO-E-PINACOTECA.pdf?fbclid=IwAR2LwApve9gd3fbHHHw0YnzsunGyBlzCaqFv0NDSvG8mKPaaF_mZVj-4Z_c
* Ken jij mij? Ik ben een
cultuurprofessional https://www.miriconosci.it/
* Dit probleem werd onder andere geschetst in het
onderzoek “Rivedere
il modello di businnes”, van het Bocconi Kenniscentrum Kunst en Cultuur, waarin
wordt opgeroepen tot brede financiële hervormingen in de culturele sector.
* https://www.miriconosci.it/lavoratori-brera-cenacolo/
