Een animatron in een glanzend, langharig kostuum beweegt soepel over het scherm. Dankzij het pak heeft ze wel wat weg van een kruising tussen een mens en een Catalaanse herdershond. De beelden van de hond-vrouw worden afgewisseld met bevreemdende close-ups, zoals zwevende kettingen met plukken bont of een scherm dat wazig is door regendruppels. Aan het eind van de video somt een vrouwelijke voice-over de eigenschappen van een goede hond op, de Best of Breed – ook de titel van het werk. Deze intrigerende video is het afstudeerproject van Valentina Gal (ArtEZ, Arnhem). Ze is een van de zeventien pas afgestudeerde kunstenaars die zijn geselecteerd voor de tiende editie van The Best of Graduates. Voor deze tentoonstelling selecteert Galerie Ron Mandos jaarlijks met curator Radek Vana de meest veelbelovende talenten van de Nederlandse kunstacademies.

Bij binnenkomst valt me direct de verscheidenheid aan gebruikte media op. Het is als bezoeker dan ook even oriënteren: er zijn veel werken te zien en het is niet in een oogopslag duidelijk hoe deze zijn geordend. De meeste kunstwerken krijgen genoeg ruimte. Achter in de galerie levert het echter toch een probleem op, waar drie videowerken dicht op elkaar hangen en het geluid van de een soms een ander overstemt.

Verwacht geen overkoepelend thema. Toch lijken de geselecteerde werken bijna allemaal voort te komen uit een bepaalde fascinatie, of het nu gaat om hoe substanties als wodka en terpentine op elkaar reageren, zoals in het werk van Martin Brandt, of hoe je een fotografisch beeld construeert door technische manipulatie, zoals in de surrealistisch aandoende foto’s van Vytautas Kum.a (beiden afgestudeerd aan de Gerrit Rietveld Academie, Amsterdam). Ook Maarten Broekhuizen (KABK, Den Haag) houdt zich bezig met hoe fotografie zich tot de werkelijkheid verhoudt. De realistisch ogende landschappen in The Post Topographic blijken bij nader inzien tot stand te zijn gekomen door bewerking van digitale laserscans afkomstig uit de U.S. Geological Survey database. De gegenereerde beelden vertonen geen sporen van subjectieve of esthetische keuzes – ze zijn immers door een programma gemaakt – maar herinneren toch aan traditionele landschapsfotografie.

Halverwege de galerieruimte staat het schilderij Untitled van Joris Strouken (AKI ArtEZ, Enschede), rechtop gezet met een constructie van latten. De oude man rechts op het doek doet me direct aan Picasso denken. De galeriemedewerker bevestigt mijn vermoeden, en wijst me op een ander detail: de compositie van het schilderij is gebaseerd op het bekende meesterwerk Las Meninas (ca. 1656) van Diego Velázquez. Picasso maakte in de jaren vijftig een studie naar dit werk, en is nu op zijn beurt in de hedendaagse versie van Strouken geplaatst. Het werk is fascinerend en bovendien goed geschilderd, en het houdt me dan ook even vast. Meer kunsthistorische referenties zijn te vinden in de installatie Rutetintrooth van Caz Egelie (HKU, Utrecht), waarin miniaturen naar moderne meesterwerken van onder meer Hans Arp, Henry Moore, Constantin Brancusi en Klaas Gubbels figureren. Het is aan de bezoeker om deze sculptuurtjes te rangschikken op de installatie. Het doet me denken aan hoe Marcel Duchamp dacht over kunst, met zijn draagbare minimuseum La boîte-en-valise (1935-1940): een koffertje waarin hij miniatuurversies van zijn hele oeuvre stopte die je zelf kon rangschikken en uitstallen. Egelie stelt zijn eigen oeuvre in Rutetintrooth nog niet centraal – hij is immers pas net begonnen – maar plaatst zijn werk wel al tussen de grote namen uit de kunstgeschiedenis. Een gewaagd statement, maar het resulteert in een geestig en origineel werk.

Arthur Boer & Boris Smeenk (WdKA, Rotterdam) houden zich juist bezig met hedendaagse trends, met name de digitale cultuur. Het kunstenaarsduo is gefascineerd door hoe kunstmatige intelligentie de menselijke wereld interpreteert op basis van algoritmes, beelden en classificaties, en door de symbiotische relatie tussen mens en machine. Als fervent Instagrammer kan ik wel lachen om Epoch – Decoding Meaning, waarvoor zij een apparaat ontwikkelden dat Instagram gebruikt als database om nieuwe afbeeldingen te genereren. Van afbeeldingen die worden ingevoerd maakt het apparaat automatisch continu nieuwe screenshots, waardoor de afbeeldingen steeds onherkenbaarder worden en de identiteit van het beeld verandert. De machine heeft drie botaccounts aangemaakt, gebaseerd op bestaande accounts, waarop het de gegenereerde beelden en bijschriften plaatst. De accounts richten zich op drie populaire hashtags: #selfie, #dog en #beauty. De output wordt getoond in de vorm van drie lappen stof die zijn bedrukt met een waas van gecomprimeerde foto’s. Het resultaat is treffend en actueel, en doet me nadenken over de invloed van een medium als Instagram op beeldvorming in onze hedendaagse cultuur.

De deelnemende kunstenaars maken kans op de Ron Mandos Young Blood Award, en verwerven daarmee mogelijk een vertegenwoordiging door de galerie. Eerdere winnaars zoals Jan Hoek, Rik Smits en Tom Lore de Jong zijn inmiddels gevestigde namen in de Nederlandse kunstwereld. Vooral de kunstenaars die werken met nieuwe media zoals Gal en Boer & Smeenk zijn veelbelovend, maar het werk van Strouken doet me geloven dat de schilderkunst nog steeds niet achterhaald is – gelukkig maar.