Een kleine twintigtal foto’s laat ons bij binnenkomst in Galerie Paul Andriesse het paard in al zijn schoonheid zien. Tegen een gitzwarte achtergrond fotografeerde de Nederlandse fotografe Charlotte Dumas (1977) grijs- en sneeuwwitte paarden. Op een sobere wijze en zonder veel prijs te geven over de plek die hen omringt, heeft zij deze dieren in al hun puurheid vereeuwigd. Het ene paard kijkt je in het halfduister recht aan, het andere heeft zijn hoofd laten zakken en verkeert in diepe slaap op een bed van stro. Mede door het licht-donker contrast en de eenvoudige compositie zijn het sterke, ietwat mystieke beelden die ook de niet-paardenliefhebber zullen intrigeren. Het is vertederend en fascinerend om een dier, dat vooral om zijn kracht en souplesse wordt gewaardeerd, ditmaal te zien terwijl het zich volledig ontspant en overgeeft aan de slaap. Dumas heeft zich gedurende verschillende fotosessies op een militaire begraafplaats nabij Washington DC. (het Arlington National Cemetry) in de stallen naast de paarden gevleid die na een dag hard werken waken, op het punt staan in slaap te vallen, of ontwaken. Elke dag brengen deze paarden gesneuvelde militairen naar hun laatste rustplaats. Deze specifieke context is een belangrijke aanvulling op hetgeen de foto’s zelf laten zien.

Met deze informatie in het achterhoofd maken ook de beelden die in de tweede ruimte worden getoond meer indruk. Hier zijn dezelfde paarden tegen dezelfde zwarte achtergrond te zien, ditmaal niet gefotografeerd, maar gefilmd. Dit eerste videowerk van Dumas heeft veel weg van haar fotografische werk door de identieke verstilling en sereniteit van het beeld. Trage, aaneengeschakelde beelden passeren de revue. Op sommige momenten lijkt het nog steeds alsof je naar een foto kijkt, doordat de verschillende shots steeds in 1 take zijn opgenomen en de camera zelf niet beweegt. Maar dan opeens trilt er één ader in de hals, wordt een been schokkend verschoven of opent een paard zijn ogen. Meer dan bij de foto’s krijg je als kijker het gevoel dat je op een ietwat voyeuristische manier het paard aan het bespieden bent tijdens een moment van totale overgave en het verlies van het bewuste. Dit heeft aan de ene kant te maken met de geringe afstand waarmee Dumas de paarden heeft vastgelegd. Als kijker zit je dicht op de huid van het paard en heb je het gevoel fysiek aanwezig te zijn op de plek waar het dier zich bevond. Aan de andere kant komt dit doordat de paarden door hun lighoudingen en kwetsbaarheid bijna iets menselijks hebben, waardoor je je vanzelf met de beesten gaat vereenzelvigen. Als toeschouwer vraag je je af hoe het kan dat van nature uitzonderlijk alerte dieren zich volledig hebben overgeleverd aan Dumas en haar camera. Het lijkt erop dat de kunstenaar een intieme band met deze paarden heeft opgebouwd met wederzijds vertrouwen en overgave als gevolg.

Het verbond tussen mens en dier intrigeert Dumas dan ook. Een belangrijk motief in haar werk is de wijze waarop ‘de mens dieren gebruikt en misbruikt, zoals hij dat ook met zijn eigen soort doet’. Haar totale oeuvre bestaat uit verschillende reeksen dierenportretten van bijvoorbeeld wolven, (politie)honden en -paarden. Hierbij gaat het voor haar vooral om de verwantschap en wisselwerking tussen mens en dier, die gedurende de gehele geschiedenis op elkaar gewezen zijn. Daarmee is de drijfveer van haar werk in één klap duidelijk. Dumas wil op een subtiele manier door middel van haar dierportretten vooral de (vaak tragische) geschiedenis en relaties tussen mens en dier verbeelden, waarbij de toeschouwer door onder andere de tedere en menselijke manier van portretteren zich met de beesten identificeert. Dat deze boodschap er niet te dik bovenop ligt maakt deze beelden juist zo sterk. De vereenzelviging en de onderliggende betekenis komen vanzelf.