Het is tot nog toe een zomer met vreselijk wisselvallig weer. Dat heeft in ieder geval één positief effect, namelijk een verhoging in het aantal museumbezoekers. Musea kunnen de extra inkomsten goed gebruiken, met het financiële noodweer dat op komst is. Ook als galeriehouder heb ik deze zomer over aandacht niet te klagen. Of het nou mooi, matig of ronduit slecht weer is: de galerie draait volgens de gebruikelijke openingstijden, wat de bezoekersaantallen beslist geen kwaad doet. Sterker nog, het is niet eerder zo druk geweest.

Dat is maar goed ook, want volgens recent onderzoek van de CINOA (de internationale branchevereniging van de kunsthandel) is het einde van de galerie in haar huidige vorm duidelijk in zicht. De verkoop van kunstwerken zou zich verplaatsen naar kunstbeurzen en het internet. Hoewel ik pas negen maanden geleden mijn galerie ben begonnen, is dit een conclusie die ik vanuit mijn praktijk niet zomaar zou onderschrijven.

Zo leverde mijn deelname aan ’s lands grootste kunstbeurs veel publiciteit op. Nu het vakantie is, blijken veel mensen langs te komen nadat ze de galeriestand op Art Amsterdam hadden gezien. Tegelijkertijd was het precies zoals een bevriend kunstenaar zei: ‘Vroeger deed je mee om aan te spekken zodat je het jaar weer doorkwam, maar nu mag je al heel blij zijn als je de kosten eruit hebt’.

Toch merk ik tijdens bezoeken aan omvangrijke buitenlandse kunstbeurzen eveneens weinig van een ‘feeding frenzy’ onder bezoekers. Wellicht met uitzondering van grote jongens als Art Basel en Frieze Art Fair, lijken de meeste internationale beurzen vooral een leuk tijdverdrijf voor echtgenotes van welvarende lieden die een VIP-behandeling genieten.

Dat online verkoop zal toenemen geloof ik wel, maar niet in de mate die door CINOA wordt voorgesteld. “There’s a lot of potential for cheaper works… but nobody is going to spend a huge amount on a work without seeing it,” stelde kunsthandelspecialist Christophe Van de Weghe. Dat lijkt mij helemaal te kloppen.

Zo prijst de sympathieke verkoopwebsite We Like Art! regelmatig direct bestelbare kunstwerken aan voor een prijs onder de 1500 euro. Opvallend genoeg werd pas echt veel werk verkocht in de stand van We Like Art! op Art Amsterdam, waar kopers het werk in het echt konden zien. Mijn galerie heeft twee keer op de website gestaan. Dat leidde weliswaar tot bezoekers die het werk in kwestie kwamen bekijken, maar niet tot online verkopen.

Bovendien lijken de meeste galeries helemaal niet voorbereid op het verkopen via internet. Zelf heb ik een paar keer kunst gekocht via een website, maar zonder horten of stoten ging dat nooit. Er werd traag gereageerd, men was niet op de hoogte van buitenlandse verzendkosten, de verpakking was slecht, de betalingswijze ingewikkeld. De procedures verliepen beslist niet zo makkelijk als het bestellen van een boek bij Amazon of een jas op Globetrotter.

De Appel start volgend jaar een opleiding tot galeriehouder, waarbij de kunstbeurs deel uitmaakt van het curriculum. Ik ben benieuwd of het fenomeen van de online galerie ook aan bod komt, aangezien slechts een van de vier meewerkende galeries, Raster uit Warschau, online verkoop aanbiedt. Deze galeries staan nota bene op de grootste beurzen ter wereld en profileren zich met hun keuze voor bepaalde kunstenaars als zeer vooruitstrevend.

Internet kan echter ook een bedreiging vormen voor de galerie. Heel wat kunstenaars verkopen werk via hun website, en kunnen zo in hun levensonderhoud voorzien zonder tussenkomst van een galerie. Op deze manier verkopen ze minder vaak werk, maar verdienen ze aanzienlijk meer. Wel is dit met name van toepassing op kunstenaars die regelmatig in musea exposeren en dus flink onder de aandacht komen.

Vooral jonge kunstenaars hebben naar mijn mening nog wel degelijk behoefte aan een galerie: als podium, als promotor, als verkoopkanaal en als sparringpartner bij bijvoorbeeld het bepalen van prijzen of het selecteren van werk. Zeker als er presentatie-instellingen gaan verdwijnen door de bezuinigingsplannen, zal de galerie weer een belangrijker platform worden.

Niettemin ga ik natuurlijk vrolijk mee in de beschreven ontwikkelingen. Binnenkort opent mijn webshop en in september sta ik weer op een beurs. Want niemand wil zijn zoals de trendwatcher die in 1996 beweerde dat internet een gadget voor nerds zou blijven, en mobiele telefonie slechts zakenmensen zou interesseren.