Hellen van Meene: Nieuw Werk

Miriam Bestebreurtje

Wat een wonderlijk, zachtroze pathos komt je tegemoet als je de galerie binnen stapt. Vanaf een veertigtal foto's kijken meisjes in ouderwets-aandoende jurkjes en bloesjes je betekenisvol net niet aan. Mollige meisjes in de satijnen bustiers van hun overgrootmoeders, een pijnlijk mager meisje in een chique jurk die aan geen kant past, witte kniekousjes in zwarte lakschoenen. Het zijn de meisjes van Hellen van Meene, de jonge fotografe die sinds haar afstuderen in 1996 een opmerkelijke, stormachtig te noemen carrière meemaakt. Nadat zij als enige ‘afstudeerder' in aanmerking kwam voor ‘Scanning', de selectie voor gemeentelijke kunstaankopen in het Stedelijk Museum in Amsterdam, heeft zij al tentoonstellingen in Londen, Brussel,Milaan en Los Angeles gerealiseerd. Japan staat voor de herfst in de planning. Blijkbaar raken haar beelden van jonge vrouwen een snaar die zelfs niet aan de westerse cultuur gebonden is.

Lopend langs de foto's zoals die bij Galerie Paul Andriesse hangen is het makkelijk te begrijpen waarom men zich tot Van Meene's werk aangetrokken voelt. Haar beeldtaal is erop gericht een specifieke en vooral zeer herkenbare periode in het opgroeien te laten zien.

De jonge vrouwen die Van Meene fotografeert lijken op het punt te staan de wereld van de grote mensen in te gaan, het kostuum ervoor hebben ze al uitgezocht. Maar staande op de drempel hebben zij hun twijfels. Met de raadselachtige maar schijnbaar betekenisvolle houdingen en blikken die Van Meene de modellen laat aannemen vertelt zij van dat moment, dat je hebt begrepen dat de wereld verrot en corrupt is, dat je hormonen je vooruit stuwen, maar dat jij de stap niet wilt nemen. Bang voor het verlies van je idealen, voor het verlies van jezelf. Wie herkent deze gevoelens niet? Wie herinnert zich niet de middagen, piekerend doorgebracht. De beelden van Van Meene roepen deze herinnering op zonder aanspraak te doen op een rationeel na te trekken beeldtaal. De meisjes zijn beslist niet onschuldig te noemen, maar het is opvallend hoe aseksueel de beelden zijn. Alhoewel betrekkelijk veel huid te zien is en er soms zelfs borsten door een bloesje schijnen, is van prikkeling en uitdaging geen sprake. De dameskleding wordt niet voor het effect gedragen. In een wereld waar alles erop gericht lijkt om meisjes zo snel mogelijk te seksualiseren zodat zij als consumenten aan de wereld deel kunnen nemen, en er sprake is van een beginnende puberteit op hun achtste, is de stille nuance van Hellen van Meene een verademing.

In haar beelden zijn de Spice Girls en Lara Croft afwezig. Toch ligt hier ook meteen de reden waarom haar beelden uiteindelijk te makkelijk zijn. Bij de kijker de herinnering aan een zeer kwetsbare periode oproepen is een bekend recept om een kort en krachtig effect te sorteren. Maar haar meisjes zijn daardoor wel eendimensionale, lijzige tobbers geworden. Waar is de weergaloze giechelhumor, de angstaanjagende agressie en de anarchistische energie gebleven die deze modellen tot echte mensen maakt?

HELLEN VAN MEENE: NIEUW WERK, di t/m vr 11-18 uur

Galerie Paul Andriesse, Prinsengracht 116, Amsterdam, za 14-18 uur, 1e zo v/d maand 14-18 uur