Monumentale beslommeringen

Sietske Roorda
Sara Carlier, HET FAMILIEPORTRET (2010)

Voor een zilverkleurige golfplaat nemen een man en vrouw plaats midden in het beeld. Hij heeft zijn pak aan en een baby op zijn arm, zij heeft een zalmroze trouwjurk aan met fel groen tule. Daarna voegen steeds meer mensen zich achter het paar, zoals vrouwen in mantelpakjes, een oud vrouwtje met zwarte hoofddoek, jonge meisjes in feestjurkjes, mannen in pak. Een klein jongetje wordt opgetild. Het hele scherm is gevuld met mensen, die druk kakelend bezig zijn om hun plaats in te nemen. Dan valt iedereen stil en richt zijn blik naar de camera. Zelfs de man achteraan, die nog druk bellend zijn mobiel aan zijn oor houdt. De familiefoto is genomen.

De Belgische kunstenaar Sarah Carlier registreerde in haar videowerk Het familieportret (2010) met wrange humor een ingesleten familietraditie. Deze humor komt in al het werk van Carlier terug en dat maakt haar eerste solo-expositie Daily Whisper in De Brakke Grond een intrigerend geheel. Het videowerk is deel van de serie Vier jaar, drie doden, klamme oksels en een foetus waarvoor Carlier de Roemeense familie Fuliash op de voet volgde. Ze registreerde het lief en leed van de familie: van geboorten, bruiloften tot de dood.

Zeker het laatste heeft Carlier fascinerend in beeld gebracht met haar videowerk De doodskrans (2010). In beeld zien we op de achtergrond het berglandschap van Roemenië, terwijl we een rustig kabbelend beekje en een tjilpend vogeltje horen. Dan loopt er langzaam door het beeld een figuur die een doodskrans als een schild voor zich draagt. Het is alsof Carlier laat zien hoe traag en gemoedelijk het leven in dit landschap voorbij trekt.

In haar eerdere serie Habitus laat Carlier zien dat in haar geboortestreek West-Vlaanderen nog zo’n gemoedelijke en traditionele manier van leven bestaat. Zo doet haar foto De blauwe overalls (2009) van seizoenswerkers die voorovergebogen het land bewerken denken aan het beroemde schilderij Les glaneuses (1857) van Jean-François Millet.

In deze categorie valt ook Carlier’s videowerk van een vrouw met een verweerd gezicht en traditionele hoofdkap, die met krakerige stem, maar fier en vol trots een lied over de zee ten gehore brengt. Het is het tragische besef dat dit oude lied en alle tradities die zij in ere houdt die zijn verstrengeld met de streek, met de oude vrouw zullen sterven. Haar bestaan zal worden verzwolgen door een hysterische moderne samenleving en in de vergetelheid raken.

Het traditionele bestaan betekent echter ook slapen in beklemmende lichtblauwe slaapkamers waar zelfs een schilderijtje van twee schattige zeehondjes de kamer nog kaler maakt. Ook de foto Gekleurde balonnen (2008) van een eetzaal met twee lange gedekte tafels is nog somberder door de fel gekleurde ballonnen die aan elke stoel vastgemaakt zijn. Deze steriele ruimte zou juist wel wat hedendaagse hysterie kunnen gebruiken.

Sarah Carlier’s toont alledaagse beslommeringen en ingesleten tradities op monumentale schaal en vergroot zo de weemoed uit. De absurditeit maakt de tragiek gelijktijdig sympathiek: het leven is toch mooi.

Finissage op zondag 27 februari: Sarah Carlier en Daria Tuminas praten over hun werk en inspiratiebronnen.

Sara Carlier, DE DOODSKRANS (2010)
Sara Carlier, ZINGENDE VISSERSVROUW (2010)
Sara Carlier, DE ZEEHONDJES (2009)
Sara Carlier, GEKLEURDE BALONNEN (2009)