Sex in the city

Barbara Lodde

Ik ben tegen een Beroemd Beeld aangebotst op de Coolsingel. Glad vergeten dat er een beeld stond. Of mogelijk verdrongen: ik heb een hekel aan kunst in de openbare ruimte. Het is wat mij betreft een afgeleid genre; net zoals zaalvoetbal, minigolf, karaoke of droogneuken een afgeleide zijn van de echte versie. Een kunstwerk in de openbare ruimte plaatsen is hetzelfde als een optreden regelen voor, zeg, de Nederlandse Elvis. Het werk kan nooit ongegeneerd zichzelf zijn maar speelt een rol, verwijst door naar de Belangrijke Gebeurtenissen, Bekende personen of Bepalende Levenslessen. Het doet mij enorm verlangen naar de Echte Elvis, de ongegeneerd compromisloze kunst die je binnen de muren van de tentoonstellingsruimte ziet.

De Rotterdamse gemeenteraad heeft dat volgens mij ook begrepen: en dus mag een zes meter grote signaalrode kerstkabouter van de Amerikaanse kunstenaar Paul McCarthy niet in de openbare ruimte geplaatst. De raad was tegen de Santa Claus omdat hij een butt plug in z’n hand heeft, een dildo die er aan de achterkant in kan. En toch is het best een slim beeld. Santa Claus confronteert twee werkelijkheden met elkaar. In welk deel van het beeld geloof je? De Kerstman bestaat niet, maar de butt plug juist weer wel. Volwassenen vertellen hun kinderen misschien liever dat Sinterklaas of de Kerstman bestaat, terwijl ze het bestaan van een pikante butt plug graag willen ontkennen. Er zijn twee bekende traumatische momenten in een kinderleven: het ene is wanneer je te horen krijgt dat Sinterklaas/ de Kerstman niet bestaat, het andere is wanneer het je duidelijk wordt dat je ouders seks hebben met elkaar. Die twee trauma’s zijn nu in een prachtig beeld over het verlies van onschuld verenigd.

Waarom was de gemeenteraad dan toch zo mordicus tegen? En toen trof het me: De kerstkabouter is een rabiaat feministisch beeld! Santa Claus propageert de dildo-familie als handig alternatief voor The Real Thing. Eindelijk eens een beeld dat gaat over het brengen van genot aan vrouwen (en mannen die er voor open staan). Santa Claus heeft een Belangrijke Boodschap: stel je toch voor dat mannen niet meer nodig zijn, omdat er allerlei apparaten zijn die zorgen dat vrouwen (ja, en mannen die er voor open staan) heerlijk zonder ze kunnen genieten. Ik ga er maar van uit dat de gemiddelde man hier niet aan moet denken, in de gemeenteraad zitten achtendertig mannen en zeven vrouwen, et voilá, daar heb je een tegenstemmende gemeenteraad. Een kunstwerk dat alternatieven voor het mannelijk geslacht propageert moet verboden worden.

Deze stelling vraagt er om getoetst te worden – op veldonderzoek dus. Op de opening van Rirkrit Tiravanija zie ik Joep van Lieshout staan. Een echte ervaringsdeskundige, lijkt mij, en ik vraag hem wat hij van mijn McCarthy hypothese vindt: Kan een man erkennen dat de butt plug bestaat? “Natuurlijk schatje”, zei hij, “ik heb zelfs iets vergelijkbaars gemaakt en in de tuin van het Boijmans gelegd. Kijk maar of ie je past”. Die Joep. Ik had kunnen weten dat Joep het feminisme een warm hart toedraagt: hij zegt hoi tegen elke vrouw van 18 tot 80 die in zijn blikveld komt. Voor Joep is leeftijd geen bezwaar, en dat vind ik zeer geëmancipeerd Nu ik toch een eerste reactie binnen heb, kan ik er net zo goed een enquête van maken, en dus op naar Erik van Lieshout om hem te vragen of hij bekend is met het fenomeen butt plug: “Nee, ik heb nog nooit zo’n ding geprobeerd, misschien moet je het mijn broer vragen.” Wat vindt Jeanne van Heeswijk?: “ik doe wel graag spelletjes met attributen, ja.” En Bik Van der Pol?: “wij bouwen er momenteel een na, The Butt Plug Piece. Maar het is nog veel oefenen voor we de juiste vorm hebben, he Jos.” Het is me duidelijk, de G4 van de Rotterdamse kunstwereld zit er niet mee, daar zou de gemeenteraad een voorbeeld aan kunnen nemen. Maar goed, kunstenaars zijn altijd wat vrijdenkender dan de gemiddelde medemens, dus laat ik eens wat representatieve Rotterdamse kunstbemiddelaars vragen. Ik vat moed en tik Sjarel Ex voorzichtig op de schouder. Zo neutraal mogelijk stel ik mijn vraag. En zijn antwoord, ach, dat had ik zelf kunnen verzinnen: “Je begrijpt Barbara, de wereld draait om S.Ex, dat lijkt me duidelijk.”