Lopend door het Friese landschap ontdekte de Franse kunstenaar Eric Giraudet de Boudemange een aantal kenmerken die deze streek en haar bewoners verbindt. In een vierjarig project dat begon met het videowerk An Essay on Dutch Landscape (2013) en later een residency bij Kunsthuis SYB onderzocht hij het historische en tegenwoordige motief van dit vlakke land met zijn uitgestrekte weilanden dat door een netwerk van sloten en vaarten wordt doorsneden. Voor de huidige tentoonstelling heeft de kunstenaar met curator Judith Spijksma verschillende verhalen uitgestippeld die geënt zijn op bezoeken aan de provincie en Giraudet de Boudemange’s kennismaking met haar inwoners. Bij Kunsthuis SYB creëerde hij een serie polsstokken die het Fries Museum aankocht en nu als onderdeel van de installatie getoond worden.
De tentoonstelling bestaat uit verschillende elementen. Een netwerk van grafische vormen op de vloer beeldt beweging door het Friese landschap op abstracte wijze uit. In verschillende patronen zwart, geel, blauw en groen wordt de weg van de kunstenaar – en nu ook de bezoeker – uitgetekend. Dit ritme van vorm en kleur wordt driedimensionaal in een structuur van bogen en curven die loskomen van de museumvloer. Met kleurrijke buisframes in hyperbolische vormen doet Giraudet de Boudemange de grafische vormen van de vloer opstijgen. De uiteinden van de buisframes zijn afgewerkt met dopjes van plastic flessen. Een opengeknipt melkpak fungeert als sokkel voor een siliconenrubberen afgietsel van een hand. Hier wordt je een letterlijke handreiking gedaan naar de spreekwoordelijke hand van de kunstenaar: je ziet een exacte reproductie van de realiteit maar door het materiaal en de situering is het zo nep als maar zijn kan.
Hetzelfde geldt voor tal van situaties waar het abstracte lijnenspel met de organische vormen van afgietsels van het lichaam van de kunstenaar wordt gecombineerd. Als lekke ballonnen liggen de levensechte kopieën van Giraudet de Boudemange op de grond, hangen over de buisframes heen of kijken je hangend aan de muur aan. De zichtlijnen in de installatie confronteren je daardoor keer op keer met zijn fysieke aanwezigheid in het verder abstract weergegeven landschap.
Een minder sterk aspect van de installatie zijn elektronische lokvogels die gemutileerd of samengesmolten door een kleiachtige groene substantie een continu gekwetter teweeg brengen. Waar de kunstenaar zichzelf en zijn onderzoek zo helder uiteenzet, ligt deze toevoeging te dicht bij de realiteit. De flessen en melkpakken zorgen daarentegen juist wel voor een harmonisch geheel met de abstractie van de installatie doordat deze kleine details pas in tweede instantie op je inwerken.
Naast de ruimtelijke kunstwerken zijn er videowerken te zien die de studie naar verschillende historische transities van het landschap als onderwerp nemen. Van de film Friesche Lusthof (2017) heeft Giraudet de Boudemange de titel ontleend aan een bekende zeventiende- eeuwse dichtbundel van Jan Jansz. De teksten van Jansz worden voorgedragen, waarbij het moderne stemgeluid contrasteert met het oude Nederlands. In een droomachtige montage van found footage, videocollage en 3d-animatie komt een stroom van beelden voorbij die de ongelofelijke kloof tussen het Friesche Lusthof van Jan Jansz en de 21ste eeuw laat zien: de geperfectioneerde melkvee-industrie, het waterbeheer van de lage landen en de oude gebruiken die standhielden zoals zoeken naar kievietseieren en fierljeppen. Ze bestaan nog steeds naast elkaar.
Dat laatste komt naar voren in een ander videowerk, Mesure du Paysage (2015), waar de strijd tegen het water tot sport verheven is. Althans: de manier om mobiliteit te behouden. Een mooie metafoor is de lengte van het zwaard die eeuwen geleden bepaalde wie er overwon. Het wapentuig verwerd vanwege de sloten tot een middel om deze te overbruggen: de geboorte van het fierljeppen. Oane en Ysbrand Galama – beiden fierljeppers op hoog niveau – leerden Giraudet de Boudemange de kneepjes van het vak. De publicatie Illusies van het Friese landschap die hij in samenwerking met het nomadisch kunstinitiatief Festival of Sports maakte, onderstreept de vriendschap met de broers Galama die belangrijke gidsen voor hem zijn geweest.
Het derde videowerk When I Heard the Learn’d Astronomer (2017) verbindt astronomie en het landschap met de metende mens maar ook met de kieviet die het Friese platteland als habitat heeft. Deze vogels navigeren aan de hand van magnetische velden, afhankelijk van de stand van de aarde ten opzichte van de maan. Een voice-over draagt het gelijknamige gedicht van Walt Whitman voor, waarin de hoofdpersoon de wetenschap uiteindelijk de rug toekeert en zich tot de hemel richt: ‘[He] look’d up in perfect silence at the stars.’ Hier wordt ook voor mij de beleving van een wijds landschap steeds sterker zichtbaar. Door je naar de hemel te richten wordt je plaats in het landschap duidelijk. Giraudet de Boudemange heeft in het Fries museum een scala van perspectieven samengebracht die onze blik op het landschap verklaren. Daarmee opent hij de ogen voor zowel haar inwoners als bezoekers.
