Lachen om de vijand

Agnes Winter
Dick Verdult, HAPPY THATCHERCIDE (2015)

Voor Gimme Shelter maakte Dick Verdult het werk Happy Thatchercide, waarin hij Margaret Thatcher en haar rol in de Falklandoorlog op geestige, maar tegelijkertijd ernstige wijze als onderwerp neemt. Het Falkland-conflict vond plaats in 1982, toen Thatcher met harde hand een einde maakte aan de Argentijnse bezetting van de Brits gekoloniseerde eilandengroep voor de kust van Argentinië‘. De oorlog kostte het leven aan 649 Argentijnen en 258 Britten, en de Falklandeilanden bleven Brits grondgebied. Voor de Argentijnen luidde de traumatische nederlaag het einde in van de militaire junta, die na veel protesten werd afgezet en vervangen door een democratisch gekozen overheid.

Verdult dook al vaker in het thema van slagvelden, zoals in zijn werken over de Zilvervloot, die in 1628 door Piet Hein werd gekaapt. “Een veelbezongen slagveld dat veel wegheeft van een komedie”, aldus Verdult. “Ik zie in slagvelden en al het gehannes van manoeuvres een grootse dans, een percussieve opera van ellende.”

Het Falkland-conflict gaat hem echter nauw aan het hart, en krijgt in Happy Thatchercide een persoonlijk karakter. Verdult bracht zijn jeugd door in Latijns-Amerika, waaronder in Argentinië‘. Hij was 25 jaar en woonde weer in Nederland toen de Falklandoorlog begon. “Thatchers archa•ïsche trots en de gevolgen daarvan dwongen me om sympathie te hebben voor de Argentijnse dictatoriale generaals”, vertelt Verdult. Dat was uiterst ongemakkelijk en dat neem ik haar nog steeds kwalijk.

In Happy Thatchercide speelt Thatcher als archetypische vijand de hoofdrol. Een pop van de iron lady hangt als een lompe pi–ñata in de toren. Beelden, foto’s, video’s en geluid laten zien hoe Thatcher wordt uitgebeeld in de Argentijnse volkskunst. Volgens Verdult is Thatcher de belichaming geworden van haat, domheid en leedvermaak. Als in een etnografisch onderzoek verzamelt hij bewijzen hiervoor. Deze interesse in etnografie speelt in op de Europese arrogantie waar Verdult zich mee bezighoudt. “Etnografie is een probleemgebied. Het verzamelt, legt vast en catalogiseert vanuit het perspectief van de catalogiseerder, vaak een Europeaan. De misverstanden die daaruit voortkomen vind ik po‘ëtisch en pijnlijk. Etnografie is een pijnpunt binnen het gezwel van de arrogantie.”

We kunnen een wonderlijke multimediale presentatie verwachten, zoals we die van Verdult gewend zijn. Hij maakte Happy Thatchercide speciaal voor de lichttoren op KunstFort Asperen. “Het is een fantastisch emblematisch punt in de klamme bunker, met veel opties en kansen om de blik te manipuleren. Ik heb het menu daarvoor klaar, en de kettingzaag ook.”

Hij noemt zijn totaalinstallaties voliriès, als de grote kooien waarin paradijsvogels getoond worden, “ruimtes met een organisatie van informatie en een overdaad aan manipulerende afleidingen.”

Een installatie als Happy Thatchercide komt tot stand door “een choreografie aan handelingen. Ik begin aan veel dingen tegelijkertijd, sommige elementen vallen af en andere komen daarvoor in de plaats. Uiteraard weet ik daarvoor al welke kant ik alles wil opsturen, in dit geval: lachen om Thatcher, want dat mag als het de vijand is.”