Na een lang uitgestelde en nu al legendarisch warme herfst, is het eindelijk zover: de winterdepressie slaat onverbiddelijk toe. Een warme deken van existentiële vragen wordt over mij heen geworpen: “Wat heeft het allemaal voor zin? Moeder, waarom leven wij?” Het antwoord wordt gezocht in moeilijke tentoonstellingsconcepten die elkaar overtreffen in relevantie en integere betrokkenheid met de wereld. De huidige en voorspelde crisis is hip. Wereldwijd worden grote biënnales en manifestaties gehouden over ecologie, het ‘echte leven’ of kritische betrokkenheid bij wereldproblemen. Zelfs Hollywood draagt zijn steentje bij. In navolging op Al ‘I used to be the next President of America’ Gore, is naar verluid ook Leonardo diCaprio bezig aan een meesterwerk over de teloorgang van de wereld.
Behalve in Nederland, want hier steekt men zijn kop in het wegzakkende duinzand. Bij ons gaat het over een eigen Canon, het (her)uitvinden van een gemeenschappelijke geschiedenis, een zoektocht naar Hollandse Helden. In navolging op Duitsland wordt het Rijksmuseum in Amsterdam langzaam omgevormd tot schatkamer van de Vaderlandse Geschiedenis. En het blijft niet bij één Nationaal Museum, want op uitdrukkelijke wens van het parlement komt er ook in Den Haag een ‘nationaal historisch museum’, hoe ze dat willen gaan vullen…? In Duitsland zorgt het Deutsches Historisches Museum in Berlijn al enkele decennia lang voor rellen en discussie – niet verwonderlijk gezien hun verleden – maar in Nederland wordt het stilzwijgend getolereerd. ‘Eigen Volk Eerst’ stinkt niet meer sinds het daverende succes van Fortuijn en zijn langharige kloon Wilders. Tentoonstellingtitels zoals Ieder het Zijne1, Niemandsland2 en Geeft Acht!3 passeren hier de revue. In het Engels klinkt het nog erger: Be(com)ing Dutch in the Age of Global Democracy4. Een enkele uitschieter daargelaten die dan maar meteen de hele aardbol de rug toekeert: The Clouds Are More Beautiful From Above5 of beter nog: Fly me to the Moon6.
Er is een schijnbare breuk ontstaan tussen Nederland en de rest van de wereld. Zowel in de cultuur als in de politiek. Geen Europese Grondwet op de agenda, geen ongehoorzaamheid ten opzichte van Amerikaanse buitenlandse militaire missies en al helemaal geen vergeten Kyoto-overeenkomst voor een schoner milieu. Hier wordt de hypotheekrenteaftrek besproken, nieuwe snelwegen, autochtonen versus allochtonen en als klap op de nieuwjaarsvuurpijl: het voorstel om een Hollandse Harem mee te sturen met de Nederlandse militairen op vredes-, gevechts-, gespreksmissie. Ik zie het al voor me ‘Holland Hookers! Now available for every peace force worldwide’. Eindelijk weer een voortrekkersrol voor Nederland in de wereldpolitiek. Eindelijk een daadkrachtig alternatief voor al die halfslachtige militaire missies. Onze mannen hebben daar niets te zoeken, maar onze vrouwen, die weten wel van wanten. Daar kan de nieuwe minister van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap nog een puntje aan zuigen. Fuck die klassieke Canon! Dat is oud en versleten nieuws en verwijst te veel naar een meerstemmige samenzang van hetzelfde liedje. Wil Nederland echt een rol spelen op internationaal gebied, zowel cultureel als politiek, dan moeten er uitspraken gedaan worden. Dan moeten hardcore standpunten worden verdedigd met de hakken in het zand. Er moet tegen alle stromingen in worden gevochten voor een verdraagzame en multiculturele samenleving. We moeten weer als vanouds ongehoord pionieren op vlak van seks, drugs en vroegtijdig sterven. Daar ligt het goud de komende eeuw. Hup Holland Hup!
1 Stedelijk museum Schiedam, t/m 11 februari 2007
2 Stichting Stedelijk Overleg Kunstenaars, ‘s – Hertogenbosch, 5 nov. t/m 3 dec. 2006
3 Gemeentemuseum Den Haag, t/m 9 april 2007
4 Van Abbemuseum, Eindhoven
5 SMBA, Amsterdam, 19 november 2006 t/m 31 december 2006
6 Rijksmuseum Amsterdam, 6 oktober 2006 t/m 19 november 2006