De tekeningen van Hans Lemmen (1959) zijn niet eenvoudig te duiden. Hij zet klare lijnen op papier. Daar schort het niet aan. De pen en inkt doen scherp hun werk, als in striptekeningen: de man, vaak dezelfde, de vrouw, vaak dezelfde, de boom, de hond, de grote boerderij, de elektriciteitsmast, de boot, het water, het lijken wel prototypes.

Dit staat in schril contrast met het verwarrende geheel dat de onlogische afbeelding vormt. Droombeelden van mythologische dieren, een man die verzuipt in boomringen, een met pijlen doorboord hondmens, een wielrenner wiens benen leeglopen in een waterbak, een roekachtige vogel die een blanco brief dicteert aan een doorkliefde man, een figuur in een roeiboot die zijn steltvoeten stevig op de bodem van het meer heeft staan.

Het werk van Lemmen doet denken aan de surrealistische poëzie van Theo van Baaren (1912-1989) waarin de woorden duidelijk zijn, maar het totaalbeeld verwart. Zo zou deze observatie uit zijn bundel In de lussen van de taal (Meulenhof, 1980) zomaar een dialoog kunnen zijn over de kunstenaar:

Wat vindt u?
Ik vind dat men het bidden moest verbieden;
de goden hebben het al druk genoeg.

Wat vindt u nog meer?
Ik vind dat men een sneeuwvlok moest ontleden
om na te gaan, hoe warm zijn hart wel is.

En wat is uw conclusie?
Wie koekoekseieren gaat zoeken op laag water
komt thuis met spijkers in zijn voeten.

En u dan, wat vindt u?
Ik vind dat men de druiven hoger moest hangen.
Ze zijn nog lang niet zuur genoeg.

Bloed, amputaties en metamorfoses zijn een terugkerend thema in Lemmens werk, zonder bloederig te worden. Zijn associatieve tekeningen komen tot stand door een vorm van écriture automatique; als er eenmaal een paar lijnen op het papier zijn gezet, neemt de hand het over en gaat het verder als vanzelf. Zo wordt wat zacht is hard (het spiegelbeeld) en wat hard is zacht (zwaartekracht). Zo kan een boot zeilen tussen raam en maan, tot hij is geland op vergeeld papier.

Lemmen werkt op wat hij noemt ‘verduurzaamd papier’. Na veel geëxperimenteer, onder andere door koffie over zijn papier te gieten, drenkt hij sinds een aantal jaren zijn zuurvrije papier in sterk verdunde caseïne, een eiwitachtig bestanddeel van melk. De vellen krijgen daardoor het patina van ouderdom. Elk blad heeft een standaardmaat van 23,5 x 31,5 cm., enkele uitzonderingen daargelaten. Dit formaat is voor Lemmen groot genoeg om zijn droombeelden op het papier te laten vallen, snel en intuïtief. Zijn tekeningen geeft hij geen titel of datum, waardoor ze buiten de tijd worden geplaatst. Ze bestaan zolang er mensen naar kijken en erin geloven, zoals sprookjes waar zijn voor wie erin gelooft.

Lemmens werk is vergelijkbaar met dat van Sandra Vásquez de la Horra (1967). Ook zij zwiept als een droomvanger haar netje heen en weer om vreemde mensachtige wezens op papier vast te prikken. In haar geval veelal op gelinieerd papier dat met tekening en al in vloeibare was is gedoopt. Die krijgen daardoor een diepe textuur, een waas van tijdloosheid net zoals in Lemmens tekeningen. Afgelopen zomer werd het werk van De la Horra tentoongesteld in het Bonnefantenmuseum in Maastricht. Het zou mooi zijn geweest om deze twee kunstenaars gezamenlijk te tonen. Beiden putten met potlood (De la Horra) of inkt (Lemmen) uit de onbegrensde mogelijkheden van het ondenkbare. Beide kunstenaars komen, wegdrijvend van de logica, een heel eind.

Twintig van Lemmens tekeningen zijn nu te zien in Utrecht, bij de jonge galerist Ornis Althuis. Daar is ook het door Lemmen in eigen beheer uitgegeven boek Ontmoeting met de Holenbroeder te koop. Het boek bevat afbeeldingen van 88 tekeningen. De omslag van het boek ziet er uit als een kapot gelezen roman van A. den Doolaards Kleine mensen in de grote wereld (1953), een boek over een reis vol ontdekkingen door het Nieuwe Land. De tekeningen van Lemmen in Ontmoeting met de Holenbroeder zijn een reis door eeuwenoud, onbekend land.

Bij het verlaten van de vernissage van de tentoonstelling met tekeningen van Hans Lemmen, zou Theo van Baaren hebben kunnen opgetekend:

En wat is uw conclusie?
Altijd voorrang geven aan een loopse duizendpoot.