Fata morgana

Machteld Leij

Wie wel eens in Latijns-Amerika is geweest, kent de dorpen met daarom heen een kring van afval. Alles wordt in kleine plastic zakjes verpakt. Die zakjes belanden na gebruik uiteindelijk op de belt buiten het dorp en worden een willig slachtoffer van de wind. Struiken in de wijde omtrek van zo'n dorp slibben dicht met grauwwitte en roze zakjes. Afval is zichtbaar aanwezig, zichtbaarder dan bijvoorbeeld in Nederland, waar de vuilnisbelten zich ver van de bewoonde wereld bevinden.

De plastic zak heeft een herwaardering gekregen sinds de film American Beauty van Sam Mendes uit 1999. De scène met een dwarrelend zakje, langzaam opstijgend in de wind, leidde tot discussies over conceptuele kunst en de esthetiek van het minimale. Dat vuilnis niet altijd zomaar vuil is, laat ook Elspeth Diederix zien. Haar foto's zijn uitgebalanceerde composities van plastic zakjes, draad, lege plastic flesjes, alles wat je zoal kunt aantreffen aan plastic wegwerpartikelen. Diederix selecteert op vorm en kleur. Felroze balletjes of gifgroene objecten stalt ze uit. Vormen en kleuren keren terug of versterken elkaar.

De kunstenaar ensceneert toevalligheid. Het werk Azalea toont groene, roze en gele plastic zakjes in een dorre struik. Ze lijken er door de wind te zijn afgeleverd, maar ze bevinden zich te zeer in balans met elkaar, om er toevallig te zijn terechtgekomen.

De foto's van Diederix, tentoongesteld in galerie Diana Stigter, zijn het resultaat van een reis door India. Ze fotografeerde en arrangeerde diverse vondsten, die ze deed tijdens haar reis. Zij stelt bewust samen op grond van vorm en kleur, maar grijpt ook in door pigment aan te brengen. Een stapel afval baadt in groen pigment, daarmee de stapel voorziend van een fragiele schoonheid. De foto BMW laat een motor zien, omgeven door zand. Het ding heeft een pigmentbad ondergaan. Het roze pigment bedekt niet alleen het voertuig maar ook de naaste omgeving, waardoor de motor een onwerkelijke fata morgana lijkt.

In het werk Bed liggen twee lege slaapzakken, omgeven door felgekleurde ballen. Het lijkt net of de slaapzakken mensfiguren zijn, die in hun slaap elkaar hebben opgezocht. Diederix zoekt vormen uit, ballen, scharen, cassettebandjes, plastic flesjes of lege glazen en garen dat ze gebruikt om letterlijk de composities aan een te rijgen. Veel objecten zijn terugkerende elementen in andere foto's. De reeks vormt daardoor een eenheid en wordt een speurtocht naar vergelijkbare beeldelementen.

Diederix laat zien dat zij beschikt over een gave om kleine onopvallende gebeurtenissen of artikelen een opvallende rol te laten spelen, door de bedachtzaamheid waarmee zij een beeld creëert. Haar geconcentreerde blik legt wonderlijke zaken vast, die getuigen van een bestaan dat zich ongrijpbaar aan de rand van het bewustzijn op lijkt te houden.

Elspeth Diederix, tm 28 jun

Galerie Diana Stigter, Hazenstraat 17, Amsterdam, open di tm za 13-18