Op de deur van RONGWRONG hangt een briefje met een slordig pijltekeningetje: ‘Bei Cosy – ingang om de hoek’. Aangekomen in de steeg achter het gebouw zie ik een ingang die niet hoger reikt dan halverwege mijn been. Het blijkt een raam van het souterrain te zijn. Behendig probeer ik me door het raam te wurmen en stap het trappetje af, waarop ik in een kleine ruimte sta vol met mensen, rode en blauwe verlichting, en een bar van beton en staal. Het is even schakelen: ben ik op de opening van de expositie, of in een mij nog onbekende kroeg? Of beide?

En dat is precies waar de expositie over gaat. Bei Cosy is ‘a somewhere between an exhibition, a bar and a costume party’, met iedere vrijdag- en zaterdagavond discursieve en flamboyante events met onder meer performances en een lip sync show (meer info). De naam refereert aan de gelijknamige bar, gerund door kunstenaar Cosy Pièro tussen 1962-1982 in München.[1] Het concept is van de kunstenaars Philipp Gufler en Richard John Jones, dat zij samen met Pièro, Sands Murray-Wassink en Laurie Cluitmans uitwerkten.
In een van de tentoonstellingsteksten die Pièro zelf schreef, is te lezen dat de bar een extravagante smeltkroes was voor musici, acteurs, travestieten en dansers en een ontmoetingsplaats bleek voor homo’s, lesbiennes en hetero’s. Toch besloot Pièro het ‘island of happines for all kinds of creatures of the nights’ na ruim twintig jaar stop te zetten, zodat zij zich weer volledig op haar kunstpraktijk kon richten.[2]  De versie van Gufler en Jones is dan ook een hommage aan het moedige werk van Pièro dat zij deed in een tijd waarin acceptatie van LGBTQI+’s nauwelijks aanwezig was. Op geslaagde wijze onderzoeken de twee kunstenaars de verschillende functies van zo’n safe space: als een plek van artistieke creatie, als een sociale ruimte voor gelijkgestemden, en als een veilige haven voor mensen met een variëteit aan genderidentiteiten en seksualiteiten.

In het souterrain hangt Menu Bei Cosy 1963 (2017) van Gufler, de prijslijst van de huidige bar in rood op zilver leer in Duitse marken. Het camp werk brengt je voor een moment terug naar tijden van vóór de euro, de tijd van de originele plek. Betalen kan desalniettemin wel met de munteenheid van dit millennium. Ook wordt de video All Closing And Dyke Bar And Everything Ending And Not And Death To The Ahistoric Vacuum (2015) van Jones getoond, die wat moeilijk te zien is vanwege de drukte in de ruimte. Op de laatste avond van een lesbische bar in München vertellen markante personages verhalen over de plek, LGBTQI+ problematiek en heteronormativiteit. De video benadrukt het sociale aspect van een bar, hoe verhalen elkaar kunnen raken en conflicteren maar ook naast elkaar leven.

Bei Cosy gaat boven verder. Ook daar is de hybride vorm van bar en expositie in eerste instantie verwarrend en lastig te plaatsen. De sfeer blijkt een essentieel element te zijn. Aan het plafond hangen fittingen met ronddraaiende gekleurde verlichting. In de hoek staat een DJ-booth waarvandaan new wave en disco wordt afgespeeld. Boven de DJ-booth hangt het mixed media werk Bandit van Johannes Büttner met referenties aan en symbolen uit de gay-cultuur, zoals aan elkaar geknoopte bandana’s in verschillende kleuren (lees hier meer over de betekenis). Op een sokkel staan 3D-geprinte objecten van Fabian Hesse die een soort kruising zijn tussen ondraagbaar hoge hakken en Chinese lucky cats.

De tentoonstelling bevat ook werken van AA Bronson, Johanna Gonschorek, Caspar Heinemann, Sands Murray-Wassink en Evelyn Taocheng Wang. Indrukwekkend is dat al deze kunstenaars nieuw werk in opdracht van Gufler en Jones creëerden. Zij zijn gevraagd inspiratie te halen uit een serie tekeningen van Pièro. Zij maakte de  serie voor haar bar, maar deze werd in 1962 als onzedelijk beschouwd en door de autoriteiten in beslag genomen en vernietigd. De video Projection on the Crisis (Gauweilereien in Munich) (2014) van Gufler gaat dieper in op dit soort verontrustende wetgeving in München, die gelukkig van voorbije aard is.

De kracht van Bei Cosy ligt in de hybride vorm en kan inderdaad het beste worden omschreven als a somewhere. Met nieuw vervaardigd werk vol symboliek van gay-subculturen, video’s met referenties aan andere tijden voor LGBTQI+’s, new wave en disco uit de speakers, discoverlichting, en een bar die op volle toeren draait, maken dat je je niet helemaal hier noch daar voelt. De gelaagde expositie laat zien dat de positie van LGBTQI+’s sterk is verbeterd maar helaas is het verdwijnen van safe spaces immer actueel, zoals te lezen in krantenartikelen die verspreid door RONGWRONG hangen.[3] Bei Cosy benadrukt dat we nog altijd een veilige ruimte nodig hebben voor artistieke creatie en experiment met genderidentiteit, seks en seksualiteit. Zo’n ruimte is helaas minder vanzelfsprekend dan ik zou willen.

1 Tentoonstellingstekst Bei Cosy, 2017
2 Tentoonstellingstekst Bei Cosy, 2017
3 ‘Legendarisch vrouwencafé Vive la Vie sluit zijn deuren.’ Hans van der Beek. Het Parool. 23.06.2017: http://www.parool.nl/stadsgids/legendarisch-vrouwencafe-vivelavie-sluit-zijn-deuren~a4502276/
‘Gemeenten proberen homo-ontmoetingsplaatsen te ontmantelen’. Anneke Stoffelen. De Volkskrant. 03.04.2017: http://www.volkskrant.nl/binnenland/gemeenten-proberen-homo-ontmoetingsplaatsen-te-ontmantelen~a4482156/