Eiland waar strontlucht waait

Petra Else Jekel

Of aardappelgooien naar Lenin als een politieke daad opgevat moet worden, is nog de vraag. Maar het beeld is wel een van de weinige kunstwerken tijdens de expositie in het Groningse Noorderplantsoen dat niet braafheid als enige troef heeft.

Zou hij wel of niet komen? Het plan om een origineel Leninbeeld naar het Noorderplantsoen te halen, zorgde de afgelopen weken voor veel commotie: goede promotie voor de tentoon-stelling ‘10 in het groen', die het Centrum Beeldende Kunst Groningen deze zomer organiseert. Lenin kwam, werd besmeurd met de aardappels die om de voet van het negen meter hoge beeld heen liggen en in de nacht van Denemarken-Nederland (0-3) van een oranje jasje voorzien. Kunstenaar Hans van Houwelingen had dit lot over het beeld dat hij naar Groningen liet komen, zelf afgeroepen door in de pers uitspraken te doen die dergelijk gedrag voorspelden.

Ook het nijlpaard dat kunstenaar John Körmeling in de centrale vijver wilde loslaten, maakte de Groningse tongen los. Het beest kwam niet. In plaats daarvan laat Körmeling tijdens de tentoonstellingsperiode een aan het park grenzende woonhuisgevel verbouwen tot een achtergevel. Het huis moet de indruk wekken het plantsoen als achtertuin te hebben. Dergelijke interactie met buurtbewoners en parkgebruikers is een doel van de tentoonstelling.

De uit het hele land afkomstige kunstenaars kregen als opdracht het functioneren van kunst in de openbare ruimte van het park te onderzoeken. Parallel met de openluchtexpositie is in het CBK aan de Trompsingel ‘20 onder dak' te zien, waarin het proces dat leidt tot kunst in de openbare ruimte, aan bod komt.

De ‘spanningsvelden' van het park zijn door de kunstenaars netjes opgespoord en tot kunst verwerkt. Vaak komt dit neer op een tegenstelling tussen cultuur en natuur. Voor ‘Het Observatorium' betekent dit werk versus ontspanning, uitgevoerd als werkplekken in de speelweide. Voor Luc Souren is het industrie (een schoorsteen) versus flora (een boom), die tot één object samengevoegd het werk ‘Stoppen met roken' vormen. Sjaak Langenberg gebruikt het park als decor voor figuranten en stelt daarmee kunstmatigheid versus natuurlijkheid centraal. Gillion Grantsaan probeert plantsoenjunks in de muziekkoepel met de door hen veroorzaakte problemen te confronteren door middel van weinig choquerende teksten. Geëngageerde, politiek correcte kunst.

Het ‘Zuidzee-eiland' van Nico Parlevliet is binnen deze braafheid bijzonder. Het beeld in de vorm van een eilandje, dat net genoeg plaats biedt aan vier mensfiguren en een palmboom, is van leem, zand, stro en paardenvijgen gemaakt.

Een zonnepaneel drijft de ventilator aan die door de monden van de figuren de bezoeker aan de aard van het materiaal herinnert. Parlevliet confronteert de illusie van het arcadische park met een werkelijkheid van stinkende tweedehands materialen. Het werk zet natuur niet louter tegenover cultuur, maar combineert in zichzelf het aantrekkelijke en het afstotelijke van natuur, maar ook van kunst. Het kunstenaarsmodel dat strontlucht ademt is bepaald het tegenbeeld van het klassieke ideaal, hoewel deze omdraaiing in de postmoderne tijd ook niet bijster veel opzien meer baart.

10 IN HET GROEN, in het Groningse Noorderplantsoen en 20 ONDER DAK in het CBK Groningen zijn nog te zien tm 30 juli