Nieuwsgierig geworden door de titel Contemporary Arab Representations begeef ik me naar Witte de With waar een zestal Egyptische kunstenaars exposeren: Golo, Hassan Khan, Anna Boghiguian, Sherif el Azma, Hani Rashed en Randa Shaath zijn vertegenwoordigd met foto's tekeningen, videokunst en cartoons. Hedendaagse Egyptische kunst, dat is tenslotte in Nederland onbekend terrein. De expositie is onderdeel van een langlopend project dat gepaard gaat met debatten, vj en dj performances en presentaties van verschillende schrijvers, kunstenaars en architecten en filmmakers. Eerder stond Libanon in de schijnwerpers, nu Egypte. Werk en techniek zijn ondergeschikt aan het doel van de tentoonstelling. Namelijk het bevorderen van de kunstproductie en verspreiding en uitwisseling tussen de culturele centra en de rest van de Arabische wereld, aldus het persbericht en de ambitie van de directrice Catherine David. Het accent ligt op het dagelijks leven in Cairo met alle sociale en politieke conflicten van dien. De tentoonstelling heeft een opvallend documentair karakter, een tendens die in de hedendaagse kunst wel vaker is waar te nemen zoals bijvoorbeeld tijdens de laatste Documenta in Kassel. De kunstenaars zijn geëngageerd, ze doen verslag van de problemen die ze om zich heen zien. Een aantal is verbonden met de journalistiek. Golo is cartoonist voor de Cairo Times. Randa Shaath werkt als fotojournalist voor Al Ahram Weekly. Laatstgenoemde richt zich in haar fotoprojecten op het dagelijks leven van Cairo. In de serie In the heart of the Nile legt Shaath de primitieve leefwijze van de paar duizend inwoners op de eilanden ten zuiden van Cairo vast. Het zijn onopgesmukte zwart-wit foto's van inwoners die generatieslang zonder elektriciteit en stromend water van akkerbouw en visserij leven. Tegen de achtergrond van de hoogbouw van de stad varen ze de Nijl af om hun vissersnetten uit te zetten. Meer dan duidelijk is te zien dat hun traditionele leefwijze door de oprukkende stad wordt bedreigd… Een andere serie is gewijd aan de portrettering van veelal bekende Egyptenaren die met naam en beroep vermeld worden. Wat meer tot de verbeelding spreekt is de serie daklandschappen. Shaath fotografeert het leven op de dakterrassen bovenop de flats van Cairo. Fascinerend is hoe de dakbewoners midden in een miljoenenstad tegen de verdrukking in hun territorium inrichten en soms een bijna dorps leven leiden. Tussen de drogende was, de schotelantennes, duiven en het afbrokkelende puin wordt gefeest, gegeten, en houden mensen zelfs geiten.

Golo is van oorsprong een Fransman die regelmatig voor de Cairo Times werkt. Hij tekent naar hij eens in een interview heeft gezegd, met zijn voeten. Als chroniqueur van Cairo struint hij de straten af om te tekenen. Deels berusten de strips op fantasie, deels op rake observaties uit de realiteit. Op de grimmige anti-Amerikaanse politieke spotprenten na, zijn het voornamelijk vrolijke taferelen van straatverkopers, schoenmakers, ijscomannen, jengelende kinderen en politieagenten. Zijn reeks laat humoristische tegenstellingen zien zoals een zwaar gesluierde vrouw met bril. En natuurlijk is er de krankzinnige verkeerschaos, die hoort bij de Afrikaanse Metropool.

Vergeleken bij Golo zijn de schetsen van Anna Boghiguian veel minder keurig. De vlekkerige schetsbladen opgetekend tijdens haar reizen door Egypte hangen naast elkaar als een doorlopend beeldverhaal. Ook zij laat de verkeersopstoppingen zien: bussen, auto's, voetgangers en muildieren lijken zich zonder aandacht voor perspectief door dezelfde weg te persen.

Iets experimenteler van aard zijn de filmbeelden van de jongere videokunstenaars Hassan Khan en Sherif el Azma. Laatstgenoemde combineert in zijn video's gezapte tv beelden met opgenomen videobeelden. Hij geeft in zijn werk een beeld van de positie van de vrouw. In Interview with a housewife geeft hij een huisvrouw het woord, (zijn eigen moeder) waarbij haar verhaal irritant wordt onderbroken door tv-fragmenten van onder andere een man die op de religieuze plichten van de gehoorzame vrouw wijst.

Als het geven van een goed portret van het hedendaagse Egypte met al zijn scherpe tegenstellingen de opzet is, is de tentoonstelling geslaagd. Zo projecteert Hassan Khan in 100 portraits frontale portretten van mannen en vrouwen over de filmbeelden boven Cairo. Een stem noemt de districten van de stad op. Khan lijkt hiermee de stad een mooi menselijk gezicht te geven. Blijft over de vraag of de gekozen kunstenaars dé representanten van de hedendaagse kunst in Egypte zijn, zoals de titel van de tentoonstelling suggereert. Wellicht dat een bezoek aan een van de lezingen meer licht op deze vraag werpt.