In de tentoonstellingsruimte van Stroom staan her en der objecten opgesteld die een combinatie zijn van beschermend pak, slaapzak, tent en stretcher. Een mobiel ‘huis' voor mensen die op straat moeten overleven. De stretchers hebben wielen of draagbaren waarmee de dakloze zijn onderkomen kan verplaatsen, maar die ook praktisch lijken voor het verwijderen van een zwerver die in de weg ligt.
De slaapzak-regenjackstretchers zullen niet daadwerkelijk worden gebruikt maar drukken iets uit van het leven en de identiteit van de kwetsbare mens in een vijandige omgeving. Ze zijn mobiel en gemaakt van regenbestendige en isolerende materialen, ze bieden bescherming. De opvallende kleuren en het uitgekiende ontwerp zorgen ervoor dat de ‘onzichtbare' dakloze zichtbaar wordt in de anonimiteit van de grote stad.
Lucy Orta beweegt zich met haar werk tussen mode, architectuur en beeldende kunst, waarbij ze gebruikt maakt van performances en workshops om de impact te verhevigen en zichtbaar te maken. Prachtig zijn de foto's in een dikke map op de informatietafel bij Stroom, waarop te zien is hoe haar werk Nexus Architecture tot leven komt in performances van allerlei aard. Nexus Architecture bestaat uit een unisex overall van het type dat leden van Greenpeace dragen bij hun acties voor een beter milieu. De pakken, die doen denken aan werk- of survivalkledingen, kunnen door middel van slurven aan elkaar gekoppelt worden tot een polonaise van mensen in identieke kleding of tot een militaire slagorde van rijen dik. Het is stevige beschermende en uniforme kleding die mensen met elkaar verbindt. Een commentaar op de bedreigende moderne wereld waar mensen zich soms verloren voelen in hun ver doorgevoerde individualiteit.
De meeste werken van Orta zijn niet praktisch toepasbaar. Haar koepeltent bijvoorbeeld werkt als een 3-dimensionaal beeld, de details vertellen iets over de betekenis van het werk. Het zou veel prettiger zijn om je hoofd binnen de tent te trekken en je lekker op te krullen dan rechtop te blijven zitten met je hoofd in de capuchon bovenin de nok. Maar de tent met capuchon straalt als object alertheid uit, hierin wordt niet geslapen er wordt gewaakt. Zo ook bij de stretchers met tentslaapzak. Aan de slaapzak zijn armen genaaid zodat degene die erin gaat liggen zijn armen ieder moment kan gebruiken om in actie te komen.
Het werk van Orta bevat een belangrijk sociaal aspect, haar tenten kunnen gekoppeld worden tot dorpen en haar overall tot kolonnes. Ze werkt regelmatig samen met groepen mensen; zwervers, actievoerders, studenten en dansers, in workshops en performances. Bij Stroom staan in de ruimte militaire attributen opgesteld. Deze voorwerpen refereren aan overleven en mensen die opereren in groepen. Half september zullen de voorwerpen dienen als materiaal voor een workshop die Orta zal geven aan geïnteresseerde uit de kunst, architectuur, mode en nieuwe media. De samenwerking die tijdens zo'n workshop plaatsvindt wil ze uitbreiden door gebruik te maken van het internet. Op verschillende plekken moeten mensen tegelijkertijd aan haar projecten deelnemen. Een website is het medium waar dit alles dan op te volgen is. Zelf zegt Lucy Orta over haar werk: "I have been interrogating notions of collectivism by staging participative installations (interventions) and fabricating relational objects since 1994 (…). I formulated an umbilicallike protocol for connection, which I named the ‘Nexus' or ‘Social Link' and this has remained standard since. (…) The goal of the interventions is not to uniform individual identity or cultural differences, but instead to create a common unimposing form of connection regardless of religion, sex, age or social status."
Het is jammer dat er geen video's van de performances met bijvoorbeeld Nexus Architecture te zien zijn in de tentoonstelling, nu geeft het de indruk van een winkel waar de kledingstukken hulpeloos aan knaapjes hangen, wachtend op de mens die ze aan zal trekken en daarmee volledig tot hun recht zal laten komen. Dit is kunst die pas echt gaat leven als mensen ermee aan de slag gaan. Dan is de impakt van het werk pas echt duidelijk. Toch vertellen de overall-, slaapzak-, regenpak-, stretcherobjecten en de opstelling van kinderpakken verbonden met slurven nu al een sterk verhaal.
LUCY ORTA, FLUID ARCHITECTURE II, tm 5 okt
Stroom hcbk, Spui 193-195, Den Haag, open di tm za 12-17