Artfair unfair?

Nathanja van Dijk
Edwin Stolk, WAR OF CURRENTS - ELIMINATOR OF POSSIBILITIES, 2009

Unfair Project, een initiatief van Parachutartists, wil de conventies van verkoopbare kunst, zoals we die bijvoorbeeld op Art Amsterdam aantroffen, op de proef stellen. Bij binnenkomst in De Service Garage wordt al snel duidelijk dat het hier niet om een conventionele tentoonstelling of kunstbeurs gaat. Een installatie van Edwin Stolk zet de toon: in het werk gooit Stolk de wereld overhoop, om haar vervolgens te herscheppen tot een schijnbare berg rotzooi. De chaotische installatie, bestaande uit alledaagse objecten, verwelkomt op uitdagende wijze de bezoeker op de groepstentoonstelling.

Het doel van Unfair Project is ambitieus: de tentoonstelling onderzoekt de waarde en functie van kunst in het tijdperk van het (post) neoliberalisme, waarin marktwaarde en kunstbeurzen hoogtijdagen vieren. Vanuit dit standpunt kunnen we Stolks werk begrijpen als een onderzoek naar de heersende kunstperceptie. Door alledaagse objecten – een televisie, een fiets,een ladder – in een vervreemdende context te plaatsen wil Stolk de conventionele betekenis van deze objecten omver werpen. In de folder van de tentoonstelling verklaart de kunstenaar zich nader: als ‘subjectieve terrorist’ onderzoekt hij de totstandkoming van ons werkelijkheidsbesef, en dus onze perceptie op kunst. Dit is wat hem verbindt met de andere kunstenaars van Unfair Project. Zij willen een tegengeluid geven in een wereld die in de greep van de commercie wordt gehouden en zoeken daarom naar een beeldtaal die geen (markt)waarde representeert.

Kunstenaar Francisco Camacho giet met het werk The value and function of art zijn tegengeluid in een eigenzinnige vorm. In het werk vertelt Camacho op welke wijze cocaïne uit cocaïnebladeren wordt gewonnen en wijst erop dat het zeker de moeite waard is dit proces uit te voeren, gezien de hoge prijzen die er vandaag de dag op de markt betaald worden voor de drugs. Om de proef op de som te stellen zal Camacho tijdens een performance op 6 juni daadwerkelijk proberen cocaïne te maken. Zo wordt een handeling, die normaal gesproken enkel commerciële doeleinden heeft, verheven tot kunst – of andersom?

Voor de Belgische schrijver Jacques Ambach is het wel duidelijk waar we naar toe moeten: ‘Fuck the system’ en ’the artists can change the system’ roept hij in het videowerk van Kosten Koper. Maar dat is makkelijker gezegd dan gedaan. Het werk For the love of losers van Ehsan Fardjadniya laat zien dat het voeren van oppositie niet makkelijk is. Fardjadniya gaat met zijn werk het gevecht aan met het ‘gezicht’ van de hedendaagse beeldcultuur: de diamanten schedel van Damien Hirst. Met een pistool kan een afbeelding van het kunstwerk worden bekogeld met tomaten. Degene die een poging waagt komt er al gauw achter dat het pistool zo is ingesteld dat Hirst net niet wordt geraakt. Bij een ‘lucky shot’ glijdt de tomaat van de poster af, zonder sporen achter te laten. De diamanten schedel blijft je ongenaakbaar aangrijzen.

Dat de kunstenaars in De Service Garage iets anders laten zien dan de gemiddelde kunstbeurs staat buiten kijf. Maar welk systeem stellen deze kunstenaars nu aan de kaak? Tegenover de kunst die ons wordt voorgeschoteld op Art Amsterdam plaatst Unfair Project een beeldtaal die dusdanig complex is dat slechts een enkele insider in staat zal zijn deze te kunnen ontrafelen. Hierdoor zal het tegengeluid dat Unfair Project wil laten horen niet verder klinken dan de kringen van een elitair groepje kunstliefhebbers. Bij de gemiddelde Art Amsterdam bezoeker zal het werk van Unfair Project waarschijnlijk enkel op onbegrip stuiten. En zo blijft men prediken voor eigen parochie. Het onderzoek dat deze kunstenaars doen is dan ook met name een zelfanalyse; een intern onderzoek, waarbij haar eigen grenzen niet worden overschreden. Je kunt je afvragen of dit erg is, want als je jezelf wilt weren tegen een krachtig systeem, zul je eerst je eigen kracht moeten hervinden.

UNFAIR PROJECT
Camilo Barreto, Jorge Cabieses Valdes, Francisco Camacho, Bas de Boer, Maroan el Sani, Ehsan Fardjadniya, Zoro Feigl, Nina Fischer, Maartje Fliervoet, Francesca Grilli, Idan Hayosh, Maria Karantzi, Schirin Kretschmann, Matthieu Laurette, Kay Patru, Dan Shaw-Town, Edwin Stolk, Raymond Taudin Chabot, Conrad Ventur, Dmitry Vilensky
20 mei t/m 7 juni 2009

De Service Garage
Stephensonstraat 16, Amsterdam

Klik hier voor meer informatie over Parachutartists 

Ehsan Fardjadniya, FOR THE LOVE OF LOSERS, 2009
Francisco Camacho, HOW TO EXTRACT COCAINE FROM COCA LEAVES, 2009