Versteende ogenblikken willen niet worden verstoord

Bianca Visser

Het klinkt onvoorstelbaar log: een overheadprojector. Claire Harvey rekent in galerie Fons Welters met de presentatie And it looked like this voorgoed af met het saaie imago van deze mastodont. Geen grafieken of zinnen die dienen te wijzen op de essentie van de inhoud van een didactisch verantwoorde soiree. Op de lichtplaat van de projector rust een reeks tekeningen, aangebracht op losse transparante vellen en stukken glas. Dit mozaïek van beelden ziet er nogal willekeurig en chaotisch uit. Geprojecteerd op de wand smelten de plaatjes nochtans wonderlijk samen tot een coherent geregelde compositie. Harvey heeft voor haar eerste solotentoonstelling de gehele galerie tot haar beschikking gekregen. In de ruimte voorin, ook wel bekend als de Playstation, presenteert de kunstenaar twee installaties met projecties. Deze werken kunnen worden beschouwd als een inleiding tot de belevingswereld van de schepper. In de zaal achter in de galerie wordt deze beschouwing verder uitgewerkt in een serie schilderijen. Vorig jaar eindigde Harvey haar tweejarig verblijf aan de Rijksakademie van beeldende kunsten. Haar werk is gedurende deze periode niet onopgemerkt gebleven. Tijdens de Open Ateliers van 2003 waren de gele Post-it notes die zij op de wand van haar atelier had vergaard menigeen opgevallen. Harvey had dit praktische en functionele kantoorartikel gebruikt om scènes uit klassieke zwart-witfilms zorgvuldig vast te leggen. Het waren geen krabbels die tijdens een telefoongesprek uit een toevallig in de buurt liggend pennetje waren gevloeid, maar zorgvuldig uitgewerkte beelden die als een grote compacte wolk aaneen waren gerijmd. De broosheid van het werk werd geaccentueerd door de harmonie die Harvey tussen de afzonderlijke tekeningen had weten te bereiken. Het is evident dat de Post-it notes niet heel lang aan de muur zouden blijven kleven. Vroeg of laat zouden ze één voor één naar beneden komen dwarrelen.

Dezelfde delicate spanning is tijdens de tentoonstelling in galerie Fons Welters voelbaar. Het openbaart zich alleen op een andere manier. De vrijwel monochrome zwart-witportretten zijn niet, zoals bij de Post-it notes het geval was, ontnomen aan films. Een deel van de uitgebeelde representaties stamt uit de alledaagse werkelijkheid, terwijl andere scènes uitdrukkingen van gevoelens willen weergeven. De opvallendste is een olieverfschilderij van een olifant die binnen in een op het doek gekraste cirkel staat. Zonder de afgebakende ruimte te verlaten, verkent de olifant met zijn slurf de schaduw die zijn lichaam op de aangrenzende muur aftekent.

Even fantasierijk is een schilderij van de figuur die een ellenlange slinger vasthoudt. De personage speelt met het kolkende lint. Een opvallend terugkerend motief is dat van een persoon die kijkt naar iets dat wij niet kunnen zien. We zien jongens, meisjes aandachtig turen achter gordijnen en gaten in de grond. En een vlak boven een spijker getekend poppetje kijkt naar beneden. We kunnen alleen maar gissen naar wat er precies valt te zien.

De spanning concentreert zich bij elk werk op één versteend ogenblik dat niet wil worden verstoord. Het is net als het kind dat muisstil blijft liggen als het over zijn wang wordt geaaid. Beweging impliceert namelijk verandering en het kind wil zo lang mogelijk van dit moment blijven genieten. Hij wil het verstrijken van de tijd tegengaan. Wellicht wordt deze wens gemotiveerd door het verlangen om een aanwijzing te vinden dat de wereld meer te bieden heeft dan wat we kunnen waarnemen. In elk geval slaagt En zo zag het er uit er in om de patronen van het voorspelbare te doorbreken, door ons te laten zien dat op de meest onverwachtse plek iets bijzonders schuilt.

AND IT LOOKED LIKE THIS, Claire Harvey, t/m 14 mei 2005

Galerie Fons Welters, Bloemstraat 140, Amsterdam, di t/m za 13–18 en 1ste zo v/d maand 14–17