Unborderlined en tempt: de belofte van genootschap Kunstliefde

Dafne Jansen
Priscila Rodriguez (courtesy gK)

Het Utrechtse genootschap Kunstliefde (gK) is één van de oudste kunstenaarsverenigingen van Nederland. Een eeuw geleden stonden er nog groten zoals Rietveld en Mondriaan in het ledenbestand, maar de rol van kunstenaarsgenootschappen is door de jaren heen veranderd en gK is steeds meer naar de marge van het Utrechtse kunstklimaat verdwenen. Eén van de initiatieven van het genootschap om dit tij te keren is De Belofte. De Belofte is letterlijk een veelbelovend project: recent afgestudeerde kunstenaars kunnen tegen een sterk gereduceerd tarief ‘proeflid’ worden van gK en krijgen daardoor de mogelijkheid om kennis te maken met de voor- en nadelen van een kunstenaarsvereniging. gK biedt onder andere een plaats om andere kunstenaars te ontmoeten, discussiebijeenkomsten bij te wonen of zelf te organiseren, en natuurlijk om te exposeren. In de laatste week van het tweehonderdjarig jubileumfeestje van gK, met exposities in het Centraal Museum en het Dutch Design Center, opende op 8 juli in het pand aan de Nobelstraat Unborderlined. Deze tentoonstelling presenteert werken uit de tweede lichting van De Belofte, bestaand uit in 2006 afgestudeerde kunstenaars.

De expositie is zeer divers in thematiek, materiaalkeuze en kwaliteit. Het thema ‘unborderlined’ is door Priscila Rodriguez aangegrepen om foto’s van verschillende reizen door Mexico, Spanje, Duitsland en Finland te exposeren, terwijl Dea Mamuzic zich voor haar prints op doek liet inspireren door het borduurwerk van haar (over)grootmoeder. Ondanks het kleine formaat van Rodriguez’ bewerkte foto’s springt haar werk er echt uit. Ze ademen nostalgie terwijl ze in feite niet gebonden zijn aan een specifieke tijd of plaats. Mamuzic’ opgespannen doeken zijn daarentegen muurvullend, maar hun waarde als autonoom werk is minimaal. Dit wordt bevestigd door het object Celebration Dress: een jurk waarin de met organische motieven bedrukte stof – nu als toegepaste kunst – wél tot zijn recht komt. Het werk van Carla Hamer tenslotte is goed vertegenwoordigd in deze tentoonstelling. Hamer wil in haar werk een fusie laten plaatsvinden tussen interne en externe werelden; het objectieve portret en de subjectieve eigenschappen van de geportretteerde. Haar werk doet sterk denken aan de bewerkte portretten van Arnulf Rainer. Daarmee heeft het een te hoog been there, seen that-gehalte.

Een week later, op 14 juli, opende bij Fort aan de Klop de tentoonstelling met werken uit de eerste lichting van De Belofte, met in 2005 afgestudeerden. De tentoonstelling is gehuisvest in een sfeervolle, gerenoveerde loods waar het thema ‘tempt’ perfect in past. De werken vormen hier veel meer een geheel dan bij Unborderlined. Centraal staat het kamperen, in de zin van tijdelijk verblijf, terugkeer naar de natuur, of oase van rust. Op enkele tekeningen na is al het werk driedimensionaal. Bij binnenkomst word je verrast door iets dat het best is te omschrijven als een grote gehaakte versie van een geplukte kip. De maakster hiervan, Elisabeth Kaldeway, experimenteert de laatste tijd met verschillende materialen, en het resultaat is even onverwacht als succesvol. Door materiaalkeuze valt ook Sandra Taps Agnus Dei op: een lam dat grotendeels bestaat uit papier-maché. Zijn achterlijf lijkt bedekt met vacht, terwijl de flanken eruit zien alsof ze zijn geschoren en voorzien van een precieze potloodtekening van een engel. De kop is verdwenen op enkele grillige, rode takken na, die bloedvaten lijken te representeren. Ook Liesje van den Berk maakt gebruik van een combinatie van twee- en driedimensionaal werk in haar Fatamorgana van rust. Gedetailleerde potloodtekeningen vergezellen deze installatie van kleine witte tentjes en zachte dekens. Het is, zoals je op de tekeningen ook kunt zien, de bedoeling dat je op een deken gaat liggen, je hoofd in een tentje steekt, en geniet van de rust. Lichtvoetig werk, dat tegelijkertijd ook een stevige aanklacht doet tegen de hedendaagse maatschappij waarin je constant wordt overdonderd door informatie.

De Belofte is een lovenswaardig initiatief en de werken die worden tentoongesteld zijn redelijk goed tot veelbelovend te noemen. gK zou er echter goed aan doen meer te investeren in de randvoorwaarden. Zo loopt de tentoonstelling aan de Nobelstraat nog tot 13 augustus, terwijl Tempt al op 29 juli weer wordt opgeruimd. Twee weken is erg kort voor een expositie die het verdient om veel meer bezoekers te ontvangen dan alleen de toevallige wandelaar die Fort aan de Klop aandoet als pleisterplaats. Bovendien is er het geval van de nummertjes. Alle werken worden aangeduid met een nummer, dat correspondeert met een prijs op een gekopieerde lijst die ergens op een tafel ligt. Deze manier van presenteren hoort thuis bij een galerie of kunsthandel, niet bij een ‘podium voor beeldende kunst’, zoals gK zichzelf tegenwoordig noemt. Als de deelnemende kunstenaars besluiten om na hun proeftijd lid te worden, krijgt het genootschap er een aantal veelbelovende jonge kunstenaars bij. Zij zijn de belofte voor de toekomst van dit genootschap dat al enige tijd probeert haar stoffige imago af te schudden, en ze zouden dan ook met de bijbehorende egards moeten worden ontvangen.

UNBORDERLINED
8 juli t/m 12 augustus 2007

Genootschap Kunstliefde
Nobelstraat 12a, Utrecht

TEMPT
14 t/m 29 juli 2007

Genootschap Kunstliefde
Op locatie bij Fort aan de Klop, Eerste Polderweg, Utrecht
www.kunstliefde.nl

Sandra Tap, AGNUS DEI (courtesy de kunstenaar)