Terug naar het ambacht

Jip Hinten
Olga Ganzha, UNTITLED (2016).

Op het hoekje van de Ernest Staesstraat in Amsterdam-West is een kleine projectruimte te vinden genaamd Bookstore Space. Deze ruimte is onderdeel van het community-project The Bookstore, dat naast het exposeren van kunst zich actief inzet voor de samenleving. In ruil voor hun toewijding en inspanning krijgen deelnemende muzikanten, vormgevers, schrijvers en kunstenaars betaalbare atelierruimte aangeboden. Bijzonder aan Bookstore Space is dat deze altijd toegankelijk is voor de buurt en haar bewoners; door de grote etalageruiten rondom het hoekpand is de kunst ook zichtbaar buiten de openingstijden. De programmering bestaat uit zeswekelijkse tentoonstellingen afgewisseld door onder meer lezingen en korte projecten. Op dit moment is de ruimte ingericht met werk van de Russische Olga Ganzha, woonachtig en werkzaam in Amsterdam. Ganzha, die zichzelf omschrijft als kunstenares én grafisch ontwerpster, zoekt in haar werk een connectie tussen persoonlijke herinneringen en culturele geschiedenis. Ze onderzoekt manieren om deze persoonlijke herinneringen te verbeelden en vond, door haar interesse in de alchemie, haar heil in het maken van etsen. Ganzha’s fascinatie voor dit medium leidde haar naar Oekraïne, waar ze enkele prentkunstenaars en een heler bezocht.

De expositie Want to see my etchings? toont Ganzha’s reis en onderzoek naar het medium in Oekraïne. Op de tumblr-pagina “wanttoseemyetchings” deed Ganzha verslag van deze twee maanden durende studiereis. De pagina vormt samen met de expositie een visueel essay waarin ze verschillende aspecten en technieken van het etsen onderzoekt. “Don’t ask yourself what you want from the technique; ask yourself what it wants from you?”, is een vraag die Ganzha zichzelf letterlijk stelt verstopt als motto tussen de vele foto’s op haar tumblr. Ganzha stuitte op deze vraag toen ze op bezoek was bij kunstenaar en printmaker Pavlov Makov. Het is duidelijk een gedachte die de kern en richting van haar onderzoek heeft gestuurd. Aansluitend op haar onderzoek in Oekraïne verbleef Ganzha twee maanden in de werkplaats AGA LAB in Amsterdam, waar ze de ruimte en mogelijkheid kreeg om zich verder in de techniek van het etsen te verdiepen.

Het pronkstuk van de tentoonstelling is een grote ets van een jurk. Ganzha gebruikt een speciale techniek waarbij ze direct afdrukken maakt van de materialen en voorwerpen die ze wil verbeelden, waarna ze deze verder uitwerkt tot het uiteindelijke resultaat. Haar etsen zijn hierdoor zeer gedetailleerd en hebben een sierlijke uitstraling. Deze kwaliteit wordt versterkt door de subtiele teksten die met potlood op de muur en op sommige werken zijn geschreven. De poëtische zinnen zijn bijna onleesbaar en zetten je als bezoeker aan om zowel de werken zelf als de ruimte aandachtig te bestuderen. Zo ontdek je details op plekken waar je ze makkelijk over het hoofd zou kunnen zien. Ze verheft simpele objecten tot kunst, en doet dit bijna geheel in grijstinten, zonder dat de werken wegvallen in de witte ruimte.

Hoewel, geheel buiten de sobere werken, ligt in de vensterbank toch een klein geel bloemetje. Een verwijzing naar de ingelijste materiaalstudies aan de muur die een onderzoek lijken te zijn naar de overeenkomsten tussen de vormen van de natuur en het menselijk lichaam. De tweede ruimte beneden, met een collage van patroon- en compositiestudies, biedt een blik op weer een andere stap in het maakproces. Hierin gaan volgens Ganzha metafysische en magische kwaliteiten schuil. Met één van de teksten die op de muur geschreven staat “Now they both are equal, now they both are strong”, lijkt ze te willen benadrukken dat kunst meer is dan alleen het afgewerkte resultaat.

Het belang van het maakproces en haar liefde voor de alchemie zijn dan ook duidelijk terug te vinden in het tweede deel van de tentoonstelling, dat zich in de bovenruimte bevindt. Na het opgaan van de trap, waar Ganzha ook duidelijk haar sporen heeft achtergelaten let ook hier op de details  betreed je boven een simulatie van Ganzha’s atelier. Compleet met geluid en geur van de materialen krijg je een inkijk in de technieken die schuilgaan achter de werken die beneden te zien zijn. Hoewel de ruimte verre van natuurlijk is ingericht stoort dit niet. Ieder object lijkt tot op de millimeter op de juiste plek te zijn neergelegd om zo de goede compositie te vormen, van de uit een telefoonboek gescheurde bladzijdes op de grond tot aan een hoopje krijtgruis naast de etsgereedschappen en met inkt besmeurde koperplaatjes. Samen doen ze meer dan alleen verwijzen naar een kunstenaarsatelier: ze vormen zelf een kunstwerk.

De materialen, het gereedschap en de studies worden met eenzelfde respect behandeld als de voltooide ingelijste werken beneden. De gehele tentoonstelling, die als een soort ‘gesamtkunstwerk’ Bookstore Space heeft overgenomen brengt het ambacht en schoonheid van kunst samen tot een harmonieus geheel en is daardoor zeker het bezoeken waard.

 

 

Want to see my etchings? Door Olga Ganzha is nummer 14 in de programma reeks Pro-Gression en is nog tot en met 4 December 2016 te zien in Bookstore Space.