Een blootgeschouderde man kijkt de camera in. Hij heeft kort, pluizig haar dat afsteekt tegen de zwarte achtergrond. Er klinkt muziek, een eenvoudig arrangement. Dan begint de man te zingen. Dat wil zeggen: hij spreekt de tekst uit, min of meer binnen de maten van de muziek. Het is een Franse chanson. De man heeft geen enkele gezichtsuitdrukking. Hij lijkt zijn eigen woorden niet te horen, of de betekenis ervan niet te begrijpen.

Drie jaar geleden exposeerden acht kunstenaars van het Rotterdamse Piet Zwart Institute in Straatsburg met de tentoonstelling From Rotterdam with Love. Vijf Franse kunstenaars maken nu op hun beurt de uitwisseling compleet met de tentoonstelling Scratching in TENT. Ze zijn alle vijf de afgelopen jaren aan de Ecole Supérieure des Arts décoratifs de Strasbourg afgestudeerd. Céline Trouillet maakte de video met de man die zijn eigen woorden niet lijkt te begrijpen. Hij is gehandicapt. Misschien begrijpt hij het werkelijk niet wanneer hij zingt "un jour ou l’autre il faudra qu’il ait la guerre, on le sait bien". Of misschien doet hij juist zo z’n best het lied goed te zingen dat hij geen tijd en energie meer heeft voor de inhoud ervan. De man is nauwelijks verstaanbaar, en op de grond naast de video ligt dan ook de tekst in print. De stapel kopietjes maakt duidelijk dat deze man iets doet dat ver boven zijn kunnen ligt. Blijkbaar.

Eenzelfde poging om een ander iets te laten bereiken, of om via een ander een eigen grens te overschrijden, onderneemt ook Alain della Negra. In de film Name, age, location, skills (2004) portretteert hij verschillende mensen aan de hand van een set vaste vragen. De gezichten van de ondervraagden vullen het beeld. Een jong meisje vertelt over haar ouderlijk huis en hoe daar wel eens een demente vrouw naar binnen liep. Een jonge man legt uit waarom hij met zijn studie stopte en hoe hij zijn vriendin heeft leren kennen. De wind suist in Della Negra’s microfoon, de camera beweegt of loopt mee met de verschillende karakters. De geïnterviewden praten als een Jamie Oliver tegen de camera, spontaan en in een voortvarend tempo. Maar dat schijnbare gemak zit de aantrekkingskracht van de geïnterviewden in de weg. Naar iemand die over zijn mislukte studie vertelt alsof hij het weerbericht voorleest, en over zijn vriendin praat alsof hij het nu echt al voor de tiende keer uit de doeken doet, blijf je niet lang nieuwsgierig. De talloze anekdotes worden fletse soundbites in een aaneenschakeling van vreemde gezichten.

Het glijden van verschillende beelden is juist treffend in Lou Galopa’s registratie van haar Rijntocht van Straatsburg naar Rotterdam. De containers, de omslagplaatsen, de kanalen, de bruggen, de sluizen en de hijskranen. Het heffen, tillen, varen, slepen, zakken en stijgen, alles deint in het ritme van de binnenvaart, alles lijkt dezelfde watergrijze kleur te absorberen. Het vaartempo wordt nog versterkt door Galopa’s gebruik van twee projectoren waarmee simultaan verschillende beelden worden getoond. Het laveren langs een hoge kanaalwand links, het voorbijglijden van een oever rechts.

Maar het gebrek aan ingedikt, geconcentreerd en compact denken of een inherente noodzakelijkheid in Scratching dringt zich op. Galopa’s film is vast ook mooi op één scherm. Della Negra’s observaties van uiteenlopende personen kunnen geheid nog weken onafgebroken voortduren. Trouillet had misschien ook met kandidaten uit een Franse variant van Knoop in je zakdoek een voetbalelftal kunnen samenstellen. Met de wedstrijduitslag op kopietjes naast het beeldscherm.

Maar het geeft niet. Scratching, samengesteld door Sandra Cattini, geeft een indruk van het werk van een select groepje nog jonge kunstenaars. De sobere inrichting van Scratching komt tegemoet aan de pretentieloosheid ervan. Het is allemaal niet bijzonder spannend, maar wel sympathiek en vol goede intenties. Je vraagt je af hoe de volgende uitwisseling eruit zal zien. Wat doen pas afgestudeerde kunstenaars in Hongarije of Italië?