Jean-Baptiste Maitre

Tanja Baudoin
Jean-Baptiste Maitre, WHY DO THINGS GET IN A MUDDLE, 2009

In de studio van Jean-Baptiste Maitre hangen neonbuizen aan de muur die gebogen zijn in de raadselachtige frases Near Form en Brite Werds. In een hoek zijn tl-buizen aan de plinten en de muur vastgemaakt. De neonlichten en tl-lampen staan allemaal uit. Bij nadere inspectie blijkt dat ze van keramiek zijn gemaakt en dus geen licht kunnen geven.

Aan een andere muur hangen enkele fotografische studies voor een film die in het midden van de ruimte wordt geprojecteerd. De video Why Do Things Get In A Muddle? kan aan twee kanten worden bekeken op een scherm dat in een houten frame is geplaatst. Er is een deel van een kale ruimte te zien dat lijkt op de hoek in de studio waar nu de keramische buizen zijn geïnstalleerd. Eén voor één verschijnen tl-buizen in een patroon op de grond en tegen de muur. De buizen geven licht, maar hebben de illusie aan en uit te knipperen omdat ze af en toe in het niets verdwijnen. Met behulp van stopmotion en over elkaar geplaatste beelden spellen de buizen om de beurt de woorden ‘why’ ‘do’ ’things’ ‘get’ ‘in’ ‘a’ ‘muddle’.

De Britse antropoloog en taalkundige Gregory Bateson publiceerde in 1972 een metaloog met dezelfde vraag als titel. Volgens de definitie van Bateson is een metaloog een gesprek over een probleem, waarbij het probleem niet alleen wordt besproken maar ook wordt blootgelegd in de structuur van het gesprek zelf. Bateson’s tekst Why Do Things Get In A Muddle? bestaat uit een dialoog met zijn dochter waarin ze telkens afdwalen van de vraag. Bateson’s uiteindelijke antwoord is simpel gezegd gebaseerd op kansberekening: dingen raken in de war omdat er een grotere kans is dat iets in de war raakt, dan dat het geordend wordt.

Maitre’s presentatie kan worden begrepen als een metaloog omdat licht en taal zowel onderwerp als vorm zijn. Hij gebruikt de tl-buizen om te schrijven met licht en raakt daarmee aan de essentie van fotografie en film. In zijn studio worden motieven herhaald en kunstwerken gespiegeld getoond. De werken lopen door elkaar heen, raken in de war. Woorden zijn pas begrijpelijk als de tl-buizen in het juiste patroon zijn neergelegd en oplichten, zoals in de film gebeurt. Maitre verbeeldt hiermee het antwoord van Bateson en probeert hiermee ook iets aan de orde te stellen over het maken van kunst. Wat maakt dat een kunstwerk ‘klopt’? Wanneer ontstaat uit de chaos van materiaal een coherent werk? Helaas wordt deze probleemstelling nergens helder geformuleerd en vervliegt de gedachte zodra je de studio verlaat.

RIJKSAKADEMIE OPEN
Zaterdag 28 en zondag 29 november 2009

Rijksakademie van beeldende kunsten
Sarphatistraat 470, Amsterdam

Meer over Jean-Baptiste Maitre