Onthaasten

Martijn Verhoeven

Wie de afgelopen jaren geen tijd had, of gewoon te lui was, om alle eindexamenpresentaties van de academies te bekijken, kan nu de schade een beetje inhalen in W 139. Youthquake! is een groepstentoonstelling van vijfentwintig jonge kunstenaars. Ze werden allen na 1970 geboren en studeerden de afgelopen paar jaar af aan een Nederlandse of Vlaamse academie. Een flinke jongen die hier uit de talloze vormen, materialen en disciplines een lijn of een ontwikkeling kan destilleren. De kunstenaars schilderen, tekenen, knippen uit blik of knutselen met dia's dat het een lieve aard heeft. De ruimte is bovendien zo tjokvol dat je blik voortdurend verspringt van schilderij naar foto naar installatie en weer terug. De wijze waarop de tentoonstelling is ingericht (is inrichten hier wel het juiste woord?) lijkt iets te willen zeggen over de huidige snelle beeldcultuur, maar wat precies komen we niet te weten. Of het nu gaat om de installatie van Jan de Cock, die bestaat uit opgesteld bouwmateriaal, de aandoenlijke beer van Arjen de Leeuw die op onverwachte momenten een uitstulping krijgt, of de kleurige zeppelin van Harm Goselink Meijer die in de nok van het gebouw hangt: het zijn werken waar je schouderophalend aan voorbij loopt. Is op de tentoonstelling dan geen enkel werk te zien dat eruit springt? Jawel, het object van Martina Florians bijvoorbeeld heeft een vreemde, fascinerende aantrekkingskracht. In het houten onderstel van een kist zijn lagen schuimrubber gestapeld, waarin van bovenaf langzaam een inkt -achtige vloeistof binnensijpelt -als een bloedsomloop. Het object, vastgesjord met foeilelijke oranje bretels, krijgt in de loop van de tentoonstellingsperiode steeds meer kringen en plekken en doet denken aan een oud matras dat is beslapen door oude mannen en jonge geliefden.

Voor sommige kunstenaars is een kakofonie van beelden als in Youthquake! een reden voor ont-haasting. Zij lijken juist gas terug te willen nemen en de toeschouwer te willen leren kijken naar wat eerder ongezien bleef. De jonge schilder Mariska van den Enden laat in de LAK Galerie een serie uitsnedes zien van lichaamsdelen en kledingstukken diehet lichaam bedekken. Het beeld dat in je hoofd blijft hangen is eerder bepaald door datgene wat gesuggereerd wordt dan door dat wat expliciet wordt getoond. Hier word je uitgedaagd lang en vooral nauwkeurig te kijken en je ondertussen ook nog bewust te zijn van het in te nemen perspektief.

In Van den Endes meest overtuigende doeken blijven de onderwerpen onduidelijk: zie je nu een bovenarm, of een dijbeen, een borst of toch een bilpartij? Juist de niet-expliciete manier van afbeelden geeft de schilderijen een erotische lading. Van den Enden is niet scheutig met felle kleuren. Het zijn veelal donker- en lichtbruine tinten die de toon zetten. De kleuren zijn zorgvuldig op het doek gepenseeld, zo zorgvuldig dat de verf en de oorspronkelijke kleur van het linnen af en toe naadloos in elkaar overlopen en de verf als een transparante sluier over het doek ligt. Anders dan veel werken op Youthquake! blijven die beelden op je netvlies branden.

YOUTHQUAKE!, t/m 21 november

W 139, Warmoesstraat 139, Amsterdam,

MARISKA VAN DEN ENDEN, t/m 12 november

LAK Galerie, Cleveringaplaats 1, Leiden

Lees ook: