Mixed media: The House of the Invertebrates

Daphne Pappers

Geheel blanco liep ik de galerie binnen op de eerste zondag van de maand, had het rijk voor me alleen, samen met Kees van Gelder die ijverig zat te tikken. Na een route langs een opsomming van de succesnummers van de galerie, een foto van Voebe de Gruyter, een visueel en tekstueel dagboek van Maura Biava, een ingepakt ‘lintjesschilderij' van Twan Janssen, een foto van Myne Soe-Pedersen, de bank van Lily van der Stokker en de koelkast van Franck Bragigand stuit ik achterin de galerie op vijf ingelijste werken op papier. Ik zag foto's en dacht niet aan Ansuya Blom, ik dacht aan niemand. Mijn oog viel op het tweede werk aan de rechterwand: een gang met een hoek erin waarlangs over de hele hoogte haar waait alsof er een orkaan woedt. Wit haar dat bij nadere inspectie op het papier getekend blijkt te zijn. Een zeer onscherpe computerprint van een foto ligt ten grondslag aan de tekening. Ik kijk naar de volgende print en tekening. Ook hier is een gang te zien, langer deze keer, met zwarte gloeilampen aan de wanden. Dezelfde lichtblauw/grijze tinten als op de eerste foto domineren de architectuur. De witte tekening lijkt deze keer op een net dat over een flinke afstand aan een aantal punten is opgehangen in de gang. De andere werken zijn variaties op dezelfde gang met uiteindelijk voor mij dé clou: ik ontwaar het handschrift van Ansuya Blom. Het is de kluwen warrige lijnen die uitsluitsel geeft, ook op een foto, maar deze keer op een manier die ik herken. Ansuya Blom (1956, Groningen) is een oude bekende van Galerie van Gelder. In 1988 had ze er haar eerste solo. Ze is onlangs drie maanden in Londen geweest in het Center for Drawing.

The House of the Invertebrates is het resultaat van die periode. In een publicatie die ter inzage ligt, lees ik dat ze zich ontworsteld heeft aan de Nederlandse schildertraditie en nu het potlood, of eigenlijk de grafische pen, ter hand heeft genomen om te tekenen. Tekenen is voor haar zoiets als schrijven. Als je leert schrijven, staat er in het interview, dan is het net alsof de h een tekening is van een verticaal streepje met een boogje eraan vast. Pas als je bijvoorbeeld het woord hut leert schrijven, krijgt die h betekenis. Het feit dat de stam van het woord tekenen in het woord betekenis voorkomt, is veelzeggend voor de relatie tussen tekenen en schrijven, of, tussen het visuele en taal zou ik zeggen. Een letter is een tekening. De tekeningen van Blom zijn gebreide beelden van letters. In feite geeft Ansuya Blom haar tekeningen met deze foto's voor het eerst een achtergrond. Waar fotografie al niet goed voor is. De wezens zweven nog als vanouds, maar nu in een begrensde ruimte. Het waren oude foto's die ze ooit in een gebouw in New York maakte en die ze zich opeens herinnerde toen ze in Londen aan het werk was. Tweede factor die de herkenning van haar handschrift in de weg stond, is de kleur. Nooit eerder gebruikte Blom wit. Ze zegt in het boek: "Al klinkt het bot, ik was zwart gewoon moe. Misschien maak ik nog eens vergelijkbare werken in zwart." De witte ongewervelden waren rond in de gangen van het huis, uiteengereten, opgehangen in of aan netten. Ze zijn de lichte, bijna onzichtbare familie van de zwarte geesten uit Bloms series The secret life (1998 en 1999). De kunstenaar ontsluiert een deel van het geheim. De zwarte geesten die in hun eigen oude wereld zichtbaar zijn, worden onzichtbaar, dus wit, in de voor ons herkenbare wereld, die zich met fotografie laat vastleggen. Ze behuizen The House of the Invertebrates. Het blijkt maar weer: blanco een tentoonstelling bekijken laat meer geestelijke ruimte.

THE HOUSE OF THE INVERTEBRATES, Ansuya Blom, tm 3 apr

Galerie van Gelder, Planciusstraat 9B, Amsterdam, open di tm za 13-17.30, 1e zo vd mnd 13-17.30

Lees ook: