“Is het de moeite waard?” vraagt een vrouw vanachter een muurtje aan haar man. “Ja” roept hij. Ze komt achter de muur vandaan en zegt: “Oh ja, het is meer dan ik had gedacht”, en beent in hoog tempo langs de kleurrijke fotowerken van Lorenzo Vitturi.
Als ze voorbij snelt, sta ik net stil voor een fotowerk uit zijn serie ‘Droste Effect, Debris and Other Problems’ uit 2016, een felgekleurd en complex werk. Het eerste dat me opvalt is hoe ‘lekker’ het eruit ziet. Het beeld trekt de aandacht als een straatreclame. Maar als ik beter kijk zie ik een rottende banaan, een met verf besmeurde uienschil, overgebleven stukjes vilt en een gele smurrie die ik niet kan plaatsen Het lijkt op klei of vulmiddel of plamuur. De muur waar het aan hangt is behangen met een foto van schot met een achteloos geschilderd roze en paars vlak. Zoiets als een schutting van een bouwterrein.
Wat ik pas na beter kijken opmerk is dat de banaan in het werk een foto van een banaan is, waar de uienschil is opgelegd. En meteen realiseer ik me dat de uienschil ook een foto is. Ik kijk dus naar een foto van een uienschil met een foto van een banaan. Op een foto van een schot. Het begint me wat te duizelen.
Vitturi is fotograaf, schilder, beeldhouwer en collagemaker ineen. Het oeuvre presenteert zich in de vorm van foto’s, maar zijn werkproces zit barstensvol schildertechnieken, zoals het gebruik van kleur en het aanbrengen van verschillende lagen zodat de illusie van diepte ontstaat. Ook zie ik beeldhouwkundige elementen; de gestapelde objecten op de foto staan vaak los in de ruimte. Een collage is de basis van veel van zijn werken.
Vitturi woont en werkt in Oost-Londen en gebruikt, bewerkt en re-ensceneert zijn eigen omgeving. Hij neemt groente en fruit mee van de Ridley Road Market, verzamelt bouwafval van de huizen die gerenoveerd worden door projectontwikkelaars en laat zich inspireren door de mix van culturen die door de gevolgen van gentrificatie uit de wijk dreigt te verdwijnen.
Zijn werken doen denken aan de Vanitas stillevens uit de 17e eeuw, waarin benadrukt werd dat het aardse leven vergankelijk is. De groente en het fruit in het werk van Vitturi zijn niet in beste staat, ze rotten. Maar de verf en plamuur zijn schoon en kraakhelder van kleur, onaangetast. Het contrast tussen het bedorven voedsel en frisse bouwmaterialen is prachtig.
Ik moet bij zijn werk ook denken aan Arte Povera, een kunststroming die eind jaren zestig in Italië ontstond. Kunstenaars van deze stroming maakten gebruik van materialen die in de kunst ongebruikelijk waren, in Vitturi’s geval bouwafval, en combineerden die met kostbare materialen, bij Vitturi pigment. Ook stonden de Arte Povera-kunstenaars kritisch tegenover de toenmalige consumptiemaatschappij, iets waar Vitturi zich ook druk om maakt. Hij ziet zijn eigen omgeving, Oost-Londen, ten ondergaan aan overconsumptie en gentrificatie.
Maar ook zonder deze achterliggende boodschap is het werk van Vitturi heerlijk om naar te kijken. Hij speelt met nep versus echt, 2D versus 3D, natuurlijk versus kunstmatig en vergankelijk versus permanent. Dus is het de moeite waard? Jazeker, maar neem in godsnaam even de tijd om de werken in je op te nemen.
Zwaan Kuiper is beeldend kunstenaar en Gerrit Rietveld Academie-alumnus.
