'That's us, tough people', zegt een bewoner over zichzelf en mede-inwoners van het Nigeriaanse Lagos. Rem Koolhaas ziet hen als 'creative, optimistic, highly self-organised and with a great talent for improvisation'. Terwijl bewoners vertellen over hun persoonlijk leven in deze miljoenenstad, laat Koolhaas grotere lijnen zien en verbindt deze levens met de organisatie van de stad. Beide kanten van dit Lagos zijn te zien en te horen in de interactieve videodocumentaire Lagos Wide & Close van Bregtje van der Haak en ontwerper Silke Wawro. Het materiaal is afkomstig van 55 uur ongebruikte film die geschoten werd voor de documentaire Lagos/Koolhaas die Van der Haak in 2002 maakte in samenwerking met Rem Koolhaas en The Harvard Project on the City. Die documentaire ging over de zelforganisatie en verstedelijking in Lagos en de structuren die Koolhaas daarin ontdekte. Deze DVD bood Van der Haak de mogelijkheid nog een ander verhaal over Lagos te vertellen en de kijker dichterbij de stad te brengen.

In 2015 wonen er 24 miljoen mensen in Lagos en wordt het de derde grootste stad van de wereld. Dat, in combinatie met de ondermaatse stedelijke voorzieningen, was voor Rem Koolhaas voldoende reden naar Lagos te gaan. De bezoeken blijken een groot effect te hebben op zijn ideeën over planning. Op kleinere schaal kijkt Bregtje van der Haak naar de mensen in de stad die ze interviewt over hun leven en werk. De kijker kan kiezen voor een close of wide view, voor het commentaar van Koolhaas, de geluiden van de stad of de interviews met bewoners. In de installatie in Witte de With worden wide en close naast elkaar getoond en zijn het wide-commentaar van Koolhaas en de closeinterviews van Van der Haak via koptelefoons te beluisteren.

Foto's bleken in Lagos niet te werken, daarvoor wisselden de beelden te snel. Pas met film werd het mogelijk iets te pakken van dynamiek van de stad. En met deze DVD raak je niet uitgekeken op die stad. Steeds ontdek je een ander beeld, een nieuw geluid, een bijzonder verhaal. Van veraf of dichtbij. We zien hoe buschauffeur Olawole Busayo de bus door het verkeer loodst en zonnebrillen, horloges en boeken door het open raam aangeboden krijgt en tegelijk zie je van een afstand hoe zijn bus klem staat tussen de andere bussen en nauwelijks vooruit komt. En dan is daar opeens dat wonderlijke beeld van een politieagent die witte handschoentjes aantrekt om het verkeer in goede banen te leiden.

Er zit een grote meerwaarde in het naast elkaar zien en horen van de wide and close view. De grote lijnen en patronen die Koolhaas ontwaart, worden mooi aangevuld door het persoonlijke verhaal van de inwoners die elke dag door die verkeershel moeten, die een week zonder elektriciteit moeten zien te overleven, die met veel te veel mensen in een veel te klein huis leven, wiens straten regelmatig overstromen. Terwijl Koolhaas vertelt over een afvaldump op een restplek tussen snelwegen, waar bij nadere beschouwing een volledig gestructureerd en gepland recyclingsysteem achter bleek schuil te gaan, legt een handelaar in oliedrums aan Van der Haak uit hoe handel op die dump werkt. De makers ontdekten zelf ook de noodzaak van de wide en close view. Voor veel geld mochten ze de presidentiële helikopter gebruiken en kregen ze de kans de stad van bovenaf te bekijken. Zo zagen ze dat wat ze al rijdend over het land voor een brandende afvalberg hadden aangezien, een stad was waar op grote en georganiseerde schaal boomstammen tot hanteerbaar hout werden verwerkt. Maar het werkte ook andersom. Vanuit de helikopter zagen ze een dichtbebouwde wijk met nauwelijks ruimte tussen de huizenblokken. Tussen deze huizen bleek de grootste elektronicahandel van de stad plaats te vinden.

Lagos is een stad voor snelle mensen. Inwoners moeten continu keuzes maken en elke keuze heeft een andere consequentie. Ondanks alle ellende en armoede is Koolhaas optimitisch over de toekomst. Dat heeft te maken met de manier waarop bewoners in het leven staan en de mogelijkheden díe er zijn met beide handen aangrijpen. Dat is ook precies wat de in Lagos immens populaire Winners Church haar leden voorhoudt, dat verandering bij jezelf begint en dat je zelf verantwoordelijk bent voor je leven. Koolhaas bewondert het vermogen van de inwoners om hun lot in eigen handen te nemen. Deze eigenschap heeft geleid tot een hoge mate van zelfwerkzaamheid en zelforganisatie in een vorm die voor ons ongekend is. De documentaire nuanceert het beeld dat wij van een georganiseerde stad hebben. Al kijkend en luisterend naar Lagos moet je wel tot de conclusie komen dat er niet één perfect model is voor de organisatie van een stad of economie. Vorm en inhoud moeten met elkaar in overeenstemming zijn. En zoals er in Lagos plekken zijn waar handelaren en kopers samenkomen alsof het zo is bedacht, zo komen vorm en inhoud van deze DVD op verschillende manieren samen en vormen wide en close twee volkomen vanzelfsprekende kanten van hetzelfde verhaal.