In het kader van het Sarajevo Film Festival presenteert ZAAL5 van het Filmhuis Den Haag op dit moment de beklemmende video-installatie What do I know van de Bosnische kunstenaar Sejla Kameric (1976). Op vier schermen zijn zeven kinderen te volgen die gekleed zijn alsof ze uit de jaren vijftig afkomstig zijn. In de rol van volwassenen dwalen ze in en om een huis waar ze thuis lijken te horen, ook al maken de kinderen vrijwel geen contact met elkaar.

De hoofdrollen zijn weggelegd voor twee meisjes in bijna identieke jurkjes. De meisjes met enigszins boosaardige gezichtjes observeren voortdurend de andere kinderen. Soms breekt er een glimlach door, maar dit is niet de onschuldige lach van een kind en lijkt meer op de spottende lach van een volwassene. Die spottende lach is bedoeld voor twee meisjes in het bijzonder, waarvan er één in de keuken aan het koken is en de ander in een kamer van het huis een dans uitvoert. Als twee oude roddeltantes klit het duo bij elkaar. Je ziet in de nog jonge gezichten reeds de verbittering toeslaan. Telkens wanneer ze in beeld verschijnen hoor je op de achtergrond fluisterende stemmen.

Aanvankelijk ligt het dansende meisje met gesloten ogen in de armen van haar geliefde. Ze lijkt stervende, maar staat even later op om beneden in het huis haar dans uit te voeren. Op weg naar beneden toont zij zo nu en dan een gekunstelde filmsterrenlach en checkt zij haar gezicht in de spiegel. Haar geliefde blijft wat verweesd achter in de slaapkamer.

In een andere scène lopen twee jongetjes samen naar de garage in de tuin van het huis. De ene haalt een stoel uit de garage, gaat erop zitten en steekt een sigaret op. De ander gaat prutsen onder de motorkap van een oude auto. De klusser werpt een korte, gelaten blik op de roker. Deze blijft stoïcijns voor zich uitstaren. Wanneer de jongen die de auto repareert het huis uiteindelijk verlaat, zie je hem een verlangende blik werpen naar het duo roddeltantes.

De verhalen spelen zich af in het grootouderlijk huis van Kameric in Sarajevo, waar haar grootvader vroeger op de begane grond een café runde. Als kind speelde zij in het huis maar sinds de oorlog in voormalig Joegoslavië staat het huis leeg. Kameric heeft de langdurige belegering en de beschietingen in Sarajevo als tiener bewust meegemaakt en haar vader verloor hierbij het leven. Dit is bepalend geweest voor haar kunstenaarschap, waarin zij reflecteert op de pijnlijke zoektocht naar een nieuwe, nationale en sociale identiteit. In haar werk bekritiseert ze de vernietiging van relaties tussen mensen en van sociale systemen onder druk van extreem nationalistische intolerantie.

De installatie What do I know verbeeldt liefdesgeschiedenissen uit de tijd dat haar grootouders jong waren. “Het verhaal is geschreven ter nagedachtenis aan de liefdes van andere mensen, waarvan ik zelf geen getuige ben geweest”, aldus Kameric. Toch lijken eventuele liefdes in deze video-installatie gedoemd te mislukken. De personen communiceren niet of moeizaam met elkaar. Schrijnend wordt dit uitgedrukt door de geliefde van de danseres die eenzaam op zijn bed aan de knop van een radio blijft draaien waar slechts ruis uitkomt.

Aan het eind van de film geeft Kameric de beschouwer wat lucht. De zure roddeltantes lijken uit hun rol te vallen door in een echte kinderlijke lach uit te barsten. Hier worden de kinderen, die volwassenen moeten voorstellen, weer kind. Alsof ze willen zeggen: het is maar een constructie, zo hoeft het niet te zijn gegaan, wat weten we nou eigenlijk? Toch lijkt dit de keel van de toeschouwer nog verder dicht te knijpen, omdat je voor de gek wordt gehouden door een stel kinderen, die juist te veel lijken te weten en door welke omstandigheden dan ook te vroeg wijs zijn geworden.