Als je aan de Oostenrijker Erwin Wurm (1954) denkt, denk je aan zijn One Minute Sculptures, een sleutelwerk dat in elke beschrijving over de kunstenaar wordt aangehaald. Deze ‘sculpturen’ bestaan uit korte instructies en vaak ook voorwerpen, die de toeschouwer uitdagen om zelf een sculptuur te worden. De installatie Yes Biological, die deze winter getoond wordt in het Wall House te Groningen, is van een andere orde. Niet de toeschouwer, maar de directie volgt dit keer Wurms instructies op. En die directie wacht, zoals het een ware gastheer en gastvrouw betaamt, met de installatie van de Oostenrijkse kunstenaar op bezoek.

Het Wallhouse #2, zoals het architectonische spektakelstuk officieel heet, is door de Amerikaan John Hejduk ontworpen als een ruimte om in te wonen en te denken. Erin exposeren blijft gevaarlijk. Dit gevaar lijkt Wurm voor te zijn door een element van ‘het huis met zijn bewoners’ als uitgangspunt van de installatie te nemen, namelijk de garderobe. Bezoekers ontwaren in het Wall House kleurrijke stoffen, strakgespannen aan het plafond en op de muren, zoals een kledingstuk om een lichaam. Het minimalistische karakter van de installatie laat het concept van de architectuur in zijn waarde. Beide vragen evenveel aandacht.

Die aandacht wordt af en toe onderbroken door een vreemde verschijning: de directie loopt rond in pakken die zijn gemaakt van dezelfde kleurrijke stof als die aan de muren en het plafond. De gelijkenis tussen de pakken en het aangeklede gebouw is een absurde gewaarwording, omdat ze elkaars eigenschappen overnemen. Terwijl de directie zijn menselijkheid verliest, lijken de muren juist humaner te worden. Een glimlach valt niet te onderdrukken. In mijn gedachten dwaal ik af naar de Singing Sculptures van Gilbert and George, het kunstenaarsduo dat zich als een van de eersten als levende sculpturen presenteerde. Met bittere ernst figureert de directie van het Wall House ook als zodanig in de installatie Yes Biological. Achter hun ernst verschuilt zich de humor van Erwin Wurm, die, in tegenstelling tot de Singing Sculptures, in stilte provoceert.

Humor is onmisbaar in het werk van Wurm, het staat of valt ermee. De installatie Yes Biological is daarvan een goed voorbeeld. De milde spot is overduidelijk wanneer de directie tevoorschijn komt en in Wurms garderobe rondloopt alsof het nooit anders is geweest. De kunstenaar laat elke leek grinniken, omdat hij gebruik maakt van een eenvoudige beeldtaal. Zelf zei hij ook al eens: ‘You don’t always have to be deadly serious.’ Het betitelen van de simpele humor is echter riskant. De naam van de expositie is als een cryptische kreet, die aanleiding geeft tot het overdenken van hetgeen je met eigen ogen hebt aanschouwd. Maar zet de visuele speeltuin in het Wall House het idee over de mens en zijn geschapen voorwerpen niet genoeg op stelten? In tegenstelling tot de installatie, die uiterst toegankelijk is, komt de titel pretentieus op mij over, waarmee de kunstenaar een breed publiek in de steek laat.

Yes Biological als titel uitgummend en terugdenkend aan de tentoonstelling, is het de harmonieuze dialoog tussen kunstenaar en architect die mij aanspreekt. Het Wall House neemt met het werk van Erwin Wurm deel aan het festival Chromodomo, een kunstmanifestatie in Groningen waarbij kunstenaars werk presenteren met de focus op kleur, licht en ruimte. In dit project lijkt de installatie van Wurm een buitenbeentje, omdat zijn werk voornamelijk handelt over vervormingen van het alledaagse. Toch speelt in zijn werk kleur, licht en ruimte wel degelijk een belangrijke rol. Onder de paraplu van Chromodomo wordt, naast zijn focus op alledaagsheid en humor, Wurms serieuze spel met en gevoel voor kleur, licht en ruimte in de schijnwerpers gezet.