De slakken van Paul Geelen

Julia Steenhuisen
Paul Geelen, SLIDING UNDER TRACES (2015). Foto: Luciana Caputo, tentoonstellingsoverzicht A Tale of a Tub 2016

Vooralsnog duidt alles erop dat de tijd zich niet zomaar laat tegenhouden en de dood niet kan worden afgewend. Niets weerhoudt Paul Geelen er echter van langdurig onderzoek te doen naar de mogelijkheid van een levensverlengend elixer. Eerste stap in zijn zoektocht: slakkenslijm, het vermeende wapen in de strijd tegen veroudering. Een wondermiddel om de verwelking van de huid tegen te gaan en het te vrijwaren van verval.

In A Tale of a Tub wordt het slakkenslijm zienderogen geproduceerd. Wanneer je de tentoonstellingsruimte betreedt, zie je boven je hoofd tientallen slakken zich voortbewegen over een grid van plexiglas. Eenmaal de eerste etage bereikt, wordt je zicht geboden op dezelfde slakken maar nu van bovenaf. Ondertussen komt doorlopend het slijmerige geluid van bewegende slakken uit de luidsprekers die verspreid door de ruimte staan.

De tentoonstelling vindt plaats in het kader van de jaarlijkse aanmoedigingsprijs van Stichting C.o.C.a. In de hoos van cultuurbezuinigingen probeert dit verzamelaarscollectief luwte te scheppen door jaarlijks een werkbeurs te verstrekken aan een getalenteerd kunstenaar. Dit jaar werd Paul Geelen door curator Niekolaas Johannes Lekkerkerk voorgedragen. In zijn tentoonstellingstekst prijst Lekkerkerk Geelens werk om de procesmatige en onderzoekende manier waarop deze kunstenaar te werk gaat. Met zijn werkbeurs ging Geelen naar Chili om daar de oorsprong van het geheim achter het slakkenslijm te achterhalen en meer te weten te komen over het productieproces. Deze praktische kennis brengt Geelen vervolgens samen met verschillende wetenschappelijke domeinen, zoals kennis over ’s werelds oudst bewaarde mummies, en ook magie en bijgeloof. Het resultaat is een heldere visualisering van een onderzoeksvraag in de vorm van een installatie die boeit, al is het niet lang.

De vertaalslag blijkt meteen vrij letterlijk. Dit gaat ten koste van grondig onderzoek. De drijfveer voor en nieuwsgierigheid naar de thematiek blijkt particulier, en dreigt tegelijkertijd de algemeenheid niet te overstijgen. Deze vluchtigheid levert een gestileerde presentatie op bekrachtigd door de neutrale, zakelijke beeldtaal waar Geelen voor kiest. De vraag die rijst is: hoe vernieuwend is de gezochte samensmelting van terreinen dan als vorm en hoe vernieuwend is zijn inhoud? Het is aan beide zijden dat Geelen tekortschiet.

Geelen raakt in zijn werk zijdelings enkele onderwerpen aan, de eindigheid van het leven en de maakbaarheid daarvan, maar laat ze vervolgens weer met rust. De vanitas-thematiek die hij aansnijdt zet de bezoeker ongetwijfeld aan tot overpeinzingen over sterfelijkheid, het voortgaan van de tijd en zijn onzekere toekomst. Maar hierin zijn de slakken echter niet meer dan figuranten in een interessant schouwspel. Vertraagd, tot stilstand gekomen, een paar vierkante centimeters verkend – hun dagen zijn geteld.

Paul Geelen rondde in 2014 zijn residentieperiode aan De Ateliers af. Dit deed hij met een presentatie die wat inspanning vereiste van de kijker – maar die kreeg daar dan wel wat voor terug. Geelen verbond verschillende elementen, schijnbaar onsamenhangend, om daarmee een wereld tot stand te brengen. Het was zijn wereld, een binnenwereld. Hij onderzocht onder meer de intrinsieke kwaliteiten van materie. Lood bijvoorbeeld, liet hij exploderen en in water stollen. In Sliding under Traces richt hij zichzelf juist naar buiten, zoekt hij bevestiging in schijnbare objectiviteit. Terwijl de waarheid en kracht van zijn onderzoek in zijn nieuwsgierigheid liggen. Vrijelijke associaties en persoonlijke reflecties zijn gemakkelijk te verwarren met daadwerkelijk onderzoek, maar het verschil is uiteindelijk groot. Voor Geelen geldt: richt je naar binnen, vertrouw op je eigen waarheid.

De website van Tubelight loopt op zijn eind. Dus als je artikelen van Tubelight wilt blijven lezen, doe een donatie, en help ons de recensies te redden en een nieuw online platform voor kunstkritiek te bouwen. Lees er meer over hier.

Giften kunnen overgemaakt worden t.n.v. Stichting Tubelight rekeningnummer NL88INGB0001018294 ov.v. ‘Website Tubelight’.

Paul Geelen, SLIDING UNDER TRACES (2015). Foto: Luciana Caputo, tentoonstellingsoverzicht A Tale of a Tub 2016