INBLIK Radio maakt een podcast, waarin experiment en speelsheid de rode draad vormen. Dat doen ze in samenwerking met hun eigen community van bevriende kunstenaars of een community die ze nieuw ontmoeten. Het team van INBLIK Radio bestaat nu uit Sofie Hollander en Jetske van Dorp. Zij voeren een gesprek over het platform en hun idealen en jouw aandeel daarin. 

Jetske van Dorp: Zie jij een podcast maken als een gesprek voeren?

Sofie Hollander: Podcast maken betekent voor mij op veel manieren in gesprek gaan, waaronder het gesprek met de luisteraar. Tijdens het opnemen en editen is die luisteraar echter nog abstract. Een fictieve luisteraar, aan wie we ons richten.

Zo stel ik me voor hoe jij daar nu zit. Tubelight #120 in de hand. Je slaat een bladzijde om, zoekend naar een tekst die je aanspreekt. Een vlaag stof stijgt op. Papier neemt zijn eigen geur met zich mee. Ruik maar eens. Je neemt een blad tussen je vingers. Ze wrijven, voelen het materiaal. Ze luisteren. Je zou de zee kunnen horen, of de ruis van de radio tussen twee kanalen in.

JvD: Denk je dat er interactie mogelijk is met de fictieve luisteraar? 

SH: Ik weet het niet. Tijdens het maakproces is er wel veel interactie met de buitenwereld. Dan ontmoeten we allerlei mensen, waar we tijdens de opnames mee in gesprek gaan. Wanneer de podcast af is, lijkt die wisselwerking niet meer mogelijk en is het een soort gift aan luisteraars.

JvD: Ja, dan kunnen we alleen nog zenden.

SH: Dat zenden vind ik een spannend gegeven, omdat ik niet de positie van de onaantastbare wil aannemen. Het lijkt me dus passend om meer te gaan experimenteren met vormen waar de interactie met de luisteraar wel mogelijk is.

Je neemt het tijdschrift in twee handen en vouwt het om je hoofd. Je wordt weer een kind: als jij mij niet ziet, zie ik jou ook niet. Het witte blad vormt een cocon, wordt een spiegel voor je ogen.

Eindelijk even alleen. Nu mag je fluisteren. Nu mag je schreeuwen.

Wat heb jij te zeggen? Het papier is je dankbaar, neemt jouw spreken in zich op.

SH: INBLIK had twee idealen die naast elkaar stonden. We wilden een platform bieden aan onderbelichte stemmen en daarnaast die stem op artistieke wijze laten klinken. We wilden meegaan in de leefwereld van een ander, om tot een werkelijk begrip te komen. Daarvan maakten we een podcast aflevering, waarin een stukje van hun wereld gedeeld werd.

JvD: Onze werkwijze was echter niet altijd op zijn plek. Bijvoorbeeld toen we een podcast maakten waarin mensen die naar Nederland zijn gevlucht hun verhaal vertellen. Wij voelen een enorme urgentie om te leren welke complexe realiteit er schuilgaat achter het woord ‘vluchtelingen’. Maar als kunstzinnige makers stuitten we daar op een probleem. Als we journalisten waren geweest, hadden we interviews kunnen publiceren. Voor INBLIK is het echter belangrijk dat er speelsheid en experiment kan plaatsvinden, om zo het verhaal op een nieuwe, andere manier te vertellen.

SH: Dat speelse perspectief noemen we onze ‘glitter’.

Jvd: In dit geval voelde die glitter totaal misplaatst. De gesprekken gingen over oorlog, discriminatie en een thuis vinden. Grote onderwerpen die niet vanuit ons perspectief verteld moeten worden.

SH: We verloren onze intentie uit het oog. INBLIK is ontstaan vanuit oprechte nieuwsgierigheid naar de ander en een behoefte aan ontmoetingen met mensen uit andere gemeenschappen dan de onze. Helaas voelde wij zelfopgelegde druk om geëngageerd te zijn. Tijdens het aanschrijven van subsidies veranderde het voornemen in ‘een stem geven aan mensen die we nog niet genoeg horen’.

JvD: Terwijl het ons daar niet per se om te doen was! Natuurlijk is het een mooie bijkomstigheid, desondanks niet het doel. Nu kunnen we hier gelukkig helder op terugkijken, maar toen we een jaar geleden midden in dit proces zaten was het heel verwarrend. Daarom hebben we de podcast met vluchtelingen afgebroken. Dat vinden we nog steeds jammer, maar dit leek de juiste oplossing.

Ik zou me voor kunnen stellen hoe jij daar zit. Een kop thee, op het bankje achter je huis. Af en toe komt de zon achter de wolken vandaan en verblindt ze je. Een vlieg zoekt gezelschap, brommend cirkelt hij om je heen. Voor je het weet heb je het tijdschrift opgerold tot een koker en ben je klaar om de mep uit te delen. 

Waarom zou je eigenlijk? Je verstilt. Dan zet je de koker aan je oor en doe je je ogen dicht. Het brommen wordt een ritme, voegt zich samen met de ringtone van de buren die door hun achterdeur naar buiten drijft. De tuin verandert, wordt versterkt door de tunnel van papier.

SH: Dat was het moment dat we besloten inwaarts te keren en ontdekten we dat we meer ruimte nodig hebben voor experiment en spel.

JvD: Onze focus verschoof van de behoeften van de fictieve luisteraar en de communities die we bezochten naar onze eigen behoeften: ‘wat willen wij zelf eigenlijk maken?’ Zo zijn er veel lagen om bewust naar binnen en naar buiten te keren, denk ik, (stilte) die allemaal een plek moeten krijgen bij INBLIK als platform en het werk dat wij daar doen.

Je doet je ogen open en strijkt het blad glad, om even afstand te nemen. Je grijpt het bij de rug en tilt het de lucht in. Je beweegt je hand snel heen en weer, alsof je de bladeren los moet schudden. De pagina’s zuchten, hun wervels kraken.

Jetske Apollonia van Dorp is kunstenaar en verkent haar wereld vol slakken, lichamen en schaduwen via tekeningen en gedichten. Sofie Hollander is kunstenaar en speelt met geluid, beweging en belichamen.  

INBLIK Radio heeft hun artikel ook in een podcast-vorm gegoten, luister op www.inblikradio.nl.