Napalm maakt benzine stroperig en brandt zich overal een weg door. Boomschors, mensenhuid, baksteen. Napalm brandt door tot op het bot. Geen basis voor vrolijke liedjes dus, maar zeer geëigend voor schrijnende poëzie. Woordkunst van dat kaliber is de Tilburgse dichter Nick J. Swarth echter op het lijf geschreven. Hij baseerde er zelfs een suite op: de Napalmsessies.
Swarth is wat je noemt geen doorsnee dichter, maar een performer. Een schrijver die zich ook op het podium laat gelden, misschien nog wel het sterkst daar. Hij ratelt en oreert, fluistert en schmiert, blaft en hijgt zijn woorden de wereld in. Met humor dat wel, maar ook schaamteloos eigengereid en soms onnavolgbaar. Om woordelijk begrijpen is het Swarth dan ook lang niet altijd te doen. Soms kun je hem even volgen, roepen zijn zinsneden herkenbare werelden op, dan weer raak je de draad kwijt in klanken en tonen, verzuipen de associaties in golven van duister geluid.
Is Swarths poëzie van zichzelf al rijk gelaagd en veelzijdig, liefst zoekt hij ook nog samenwerking met andere muzikanten en kunstenaars. Voor een serie concertante uitvoeringen van De Napalmsessies vond hij zijn geestverwanten in saxofonist Tobias Delius, slagwerker en turntable-specialist Steve Noble en vormgever Simon Heijdens. Met zijn vieren bouwden zij Swarths talige sessies uit tot totaaltheater, dat zij eerst live uitvoerden en nu gevangen hebben op een dvd, verdeeld over vier sporen: één voor het geluid, de andere drie voor beeld. Daarop figureren naast de letterlijke tekst, opnames van de concerten die de dichter en muzikanten gaven, en een reeks van 21 speciaal bij flarden tekst gemaakte beeldcollages.
Vooral deze visuele associaties – die alleen zijn waar te nemen als je tijdens het kijken vakkundig en veelvuldig gebruik maakt van de angle-toets op je afstandsbediening – tillen de dvd boven de geijkte concertregistratie uit. Soms getekend dan weer gefilmd, schieten er beelden over het scherm, om weer te verdwijnen voor je weet wat je zag. Als verborgen verleiders verschuilen ze zich achter de dichter en de muzikanten om zich af en toe onverwacht te laten zien.
Voor deze carrousel van beelden wist Heijdens de meest uiteenlopende kunstenaars, ontwerpers en architecten te bewegen een bijdrage van enkele seconden te leveren. Van bekende Nederlanders als Jurgen Bey, Cynthia Hathaway en Edwin Vollebergh tot minder bekende buitenlandse talenten als Hulda Helgadottir, Mats Bigert en Onkar Singh Kular. Hun visioenen – van een graskauwende koe en koppeltjeduikelende kinderen op een bed tot een boom in de mist en een meisje in het bos zwierend met een roofvogel – bieden doorkijkjes die heel wat verder reiken dan de poëzie en muziek die je hoort. Soms ritmisch als de beat die Noble uit zijn draaitafels pulkt, dan weer hortend en stotend als de knarsende tonen uit Delius’ sax slaan de beelden prikkelende bruggetjes die reiken tot ver buiten je zintuigen. En omdat het om fragmenten gaat, om snel wisselende shots, lijkt het of je telkens nieuwe dingen ontdekt: nieuwe klanken, nieuwe beelden, nieuwe zinnen…
Er is bij deze Napalmsessies dan ook geen sprake meer van onderdelen, maar van een geheel, een optelsom, die altijd meer is. Voeg daarbij de prachtige uitgave van de tekst in vleeskleurige dundruk, samen met de dvd-schijf gevat in bordkartonnen doos en je hebt een bijzondere brandbom vol beeld en geluid.
DE NAPALMSESSIES, Dichtbundel en dvd door Nick J. Swarth, Tobias Delius, Steve Noble en Simon Heijdens.
Uitgeverij IJzer i.s.m. Muzieklab Brabant, ISBN 90-74328-76-8 Prijs €19,50