Titels zijn geen poëzie! Althans, dat is mij tijdens mijn opleiding journalistiek tot vervelens toe opgedrongen. Voor een beetje titelvirtuositeit ben ik altijd gewonnen gebleven, de vlag hoeft de lading niet altijd te dekken. Poëzie boven alles! Nu, meer dan tien jaar later zit ik te staren naar RT.com, de — volgens sommigen — dubieuze Russische nieuwssite die over de kritiek die ze wereldwijd krijgt, kopt: ‘Who’s airbrushing reality? The information war against RT’.
Maar hoe ben ik in deze online hoek terechtgekomen? Juist, via Dieter Durincks Bootleg Paintings, getoond in Simon Delobel Gallery in Antwerpen. Durinck, stichter en belangrijkste protagonist van Social Harmony, een expositieruimte en cassettelabel gebaseerd in Gent, schilderde voor deze expositie meer dan twintig felgroene versies van bekende en minder bekende schilderijen uit de twintigste eeuw.
Durinck koos ervoor om sommige koppen van artikels van RT te associëren met de naam van de kunstenaar, de titel en het jaar van het originele werk. Voluit krijg je dan bijvoorbeeld: Troika Of Tyranny / Kazimir Malevich – Girls In A Field (1932) (2018). Het resultaat is verrassend poëtisch en geeft de werken soms een wrange nasmaak. ‘In mijn opinie ontstaan er zo vreemde maar ook komische confrontaties die de imperialistische trekken van de westerse kunstgeschiedenis beklemtonen’, zegt galerist Simon Delobel, zonder wie deze reeks wellicht nooit gemaakt zou zijn. Volgens Durinck: ‘Op een dag vertelde Simon mij over het YouTube-kanaal van MoMA, met video’s als How to paint like Willem de Kooning, waarop ik hem vertelde over mijn bootleg-idee. Hij legde meteen een datum voor de expo vast, nog voor ik ook maar één bootleg geschilderd had. Een paar weken later had ik Fernand Léger af.’
Bij de voorbereiding van dit artikel rolt de persmap uit mijn printer. Toeval bestaat niet, dus heeft toeval ervoor gezorgd dat alle bootlegs nu in vale grijstinten voor mijn neus liggen. Op de foto’s van de galerieruimte heeft het contrast de witte deuren en muren zo goed als onzichtbaar gemaakt. De bootlegs gebootlegd. We leven in monochrome tijden. Durinck zou er hartelijk om lachen: ‘Ik ben eigenlijk nooit tevreden over de kleuren van mijn schilderijen op mijn website, dus plaats ik alles online met een groene kleurenfilter erover. Het effect daarvan doet denken aan oude computerschermen, IBM of Atari. Daardoor zie je de werken per definitie anachronistisch, in tegenstelling tot klassieke foto’s of scans, die sowieso een even verkeerde weergave zijn.’
De beeldschermcultuur loopt als een rode draad door het oeuvre van Durinck, waarvan de roots reiken tot de eerste Golfoorlog. Militaire- en persgeschiedenis werd geschreven toen de schilder ongeveer tien jaar oud was, gekluisterd aan het scherm: van straaljagers die vertrokken van vliegdekschepen om bommen te werpen tot groene beelden van nachtgevechten.
‘Ik wou het felste groen, RGB- of beeldschermgroen, maar dat is schilderkundig onmogelijk. In de onderzoeksfase heb ik geëxperimenteerd met Green Key-verf, maar Green Cadmium Light kwam het dichtst in de buurt van het effect dat ik voor ogen had. Samen met Ivory Black de enige pigmenten die ik gebruikt heb.’
In de geschiedenis van de westerse schilderkunst vormen hommageschilderijen een rijke traditie. Eugène Delacroix deed het met Peter Paul Rubens, Pablo Picasso en Francis Bacon met Diego Velázquez, Andy Warhol met Giorgio de Chirico. Durincks selectie echter gebeurde niet enkel op basis van persoonlijke voorliefde: ‘Sommige schilderijen zijn zo classic dat ik er niet naast kon, ik ben absoluut geen fan van Picasso maar hij moest erbij natuurlijk. En dan moest het Les Demoiselles d’Avignon (1907) zijn, verschrikkelijk om te maken. Het is werk, en dat is niet altijd nice om te doen.’
Durincks bootlegavontuur is nog niet ten einde, de schilder plant een nieuwe reeks bootlegs van Duitse naoorlogse meesters; van Daniel Richter tot Albert Oehlen via Martin Kippenberger.
Alex Deforce is curator, dichter, beeldend kunstenaar en radiomaker. Samen met Victor de Roo bracht hij ‘Nachtdichter’ uit op Knekelhuis, Amsterdam.