Zo snel mogelijk loop ik de borrelende mensen voorbij. Voordat ik mij op de beursvloer van Art Rotterdam stort wil ik Prospects & Concepts zien: een tentoonstelling van 90 startende kunstenaars die in 2012 een Werkbijdrage Jong Talent ontvingen van het Mondriaan Fonds. Een kobaltblauw verlichte gang leidt mij naar waar ik moet zijn. Bij de ingang krijg ik een stempel op mijn pols: 18.47 uur is het tijdstip waarop ik de Fabriekshal betreed. Dit is het werk Today’s Schedule (2014) van Noor Nuyten. Elke bezoeker stapt bij binnenkomst het tijdschema van Nuyten in, als een fabrieksarbeider die inklokt. Boven het geroezemoes in de Fabriekshal uit klinkt de stem van staatssecretaris van Cultuur Jet Bussemaker. Ze spreekt over het belang van de subsidie voor deze jonge kunstenaars, want ze hebben talent en doorzettingsvermogen. Het enige wat ze volgens Bussemaker nog nodig hebben is mazzel.
Bussemaker heeft gelijk: er is veel talent te zien in deze presentatie, hoewel die in eerste instantie lijkt op een eindexamententoonstelling. Heel veel kunst en het verband tussen de verschillende kunstwerken is er dikwijls niet. Maar waar je bij eindexamententoonstellingen vlot door kan lopen, is dat hier moeilijk. De kwaliteit ligt veel hoger en de onderwerpen en technieken zijn divers. Een werk dat mijn aandacht trekt is Anika Schwarzioses video-installatie To make oneself like something else (2013-2014). Hierin poseren Russische toeristen voor het kolossale ruimtevaartmonument in Moskou, waartegen ze afsteken als kleine poppetjes die de pose aannemen van de reusachtige Stenen Astronaut. Dit werk staat in sterk contrast met de subtiele foto Past, less predictable than the future (2013) van Kristina Benjocki, waarop een abstracte sculptuur opdoemt uit de mist. De foto is een onderzoek naar abstracte oorlogsmonumenten in het voormalig Joegoslavië. Hun abstractie doet zowel herinneren als vergeten.
Toch besluipt me het gevoel dat ik geen vat op de gelaagdheid van deze kunstwerken kan krijgen door de hoeveelheid en de drukte. Misschien komt het doordat ik sommige werken al eerder tentoongesteld heb gezien in kleine tentoonstellingsruimtes, zoals Por Algo Será (2012) van Esper Postma. Deze videoinstallatie, eerder te zien in P////AKT, toont een vrouw die acteurs in een studio regisseert in een enscenering van de nacht dat haar moeder werd gearresteerd tijdens de Militaire coup in Argentinië in 1976. Het werk wordt hier hoog op een muur geprojecteerd. De subtiliteiten en gelaagdheden die ik in P////AKT rustig kon bekijken, vallen weg. Toch kan het ook andersom: terwijl ik weer een werk bekijk, hoor ik opeens rustig, zwaar geadem. Ik kijk om. Blijkbaar wordt het geluid geproduceerd door twee opgerolde vellen papier, die telkens over elkaar worden geschoven. Dit videotweeluik Sliding & Peeling (It is the rubbing that Makes the Skin Smooth) (2013) van Marieke Gelissen ben ik tijdens Prospects & Concepts een paar keer langs gelopen, maar nu zie ik het pas echt.
Bij één werk plaats ik mijn vraagtekens. De korte film Nachtlicht (2013) van Emmanuel Adjei en Marleen Özgür, gemaakt voor de Amsterdamse Museumnacht, zuigt je mee in kleurrijke beelden van het meisje uit de Nachtwacht dat uit het schilderij stapt en door een nachtelijk Rijksmuseum, Stedelijk Museum, Museum van Loon en Scheepvaartmuseum doolt. Ze sluipt de tot leven gekomen schilderijen Meisje met de parel en De aardappeleters binnen. Digitale lichtshows in sommige scènes moeten de magische ervaring nog wat versterken. Het is net een reclame voor de Efteling; musea bij nacht, waar schilderijen werkelijkheid worden. Op deze vreemde eend in de bijt na is Prospects & Concepts een goede presentatie van jong talent. In de catalogus lees ik dat er onder de kunstenaars aan doorzettingsvermogen geen gebrek is: er waren vijf keer meer aanvragen voor de subsidie dan toekenningen. Hopelijk hebben ze allemaal ook nog die mazzel waarover Bussemaker het heeft.
