Zonder angst vallen en dan gewoon weer verder gaan. Het mooie en benijdenswaardige aan skateboarders is de vrijheid waarmee ze de stad gebruiken. Dingen die voor anderen betekenisloos zijn (een richel of een rail bijvoorbeeld) weten zij naar hun hand zetten. De tentoonstelling boarding.borders in de projectruimte van broedplaats Wittenplaats toont de verschillende manieren waarop de skateboardcultuur haar invloed doet gelden in kunstvormen als architectuur, fotografie, film en literatuur.

Aanleiding voor boarding.borders was de oplevering van een nieuw skateboardterrein in de nieuwe groeikern Broekpolder, ontworpen door Nicole Maurer en Marc Maurer van het Nederlandse architectenbureau Maurer United Architects (MUA). MUA werkt al jaren op het raakvlak van verschillende disciplines (architectuur, design, theorie) met als doel de architecturale praktijk te herdefiniëren in contemporaine termen (door het gebruik van hedendaagse beeldtaal uit graffiti en computerspelen bijvoorbeeld). Naast concrete architectuurprojecten resulteert dat in exposities en publicaties. Op boarding.borders zijn – al dan niet gerealiseerde – skateboardgerelateerde architectuurprojecten van MUA van de laatste tien jaar te zien, in de vorm van foto’s, tekst en maquettes.

De Skateboard Court Broekpolder ligt op een terrein waar niet gebouwd mag worden omdat de archeologische schatten die zich in de bodem bevinden dan verpletterd worden. Het was dus niet mogelijk om de baan in traditionele zin te funderen. De oplossing die MUA hiervoor bedacht is een streetparcours van beton dat als het ware op het zand drijft. Het parcours reflecteert in zowel z’n labyrintische vorm als de ‘samenstelling’ van het beton (er zit bijvoorbeeld speelgoed in gegoten) het archeologische belang van deze plaats.

Van skateboarden op archeologische vondsten in Broekpolder naar skateboarden over de Chinese muur. In de film Beijing Summer (2006) van de New Yorkse kunstenaar Jocko Weyland wordt de Amerikaanse skateboarder Danny Way gevolgd, die in de zomer van 2005 over de Chinese muur skateboardde met behulp van een gigantische ramp. In een reeks hallucinante sprongen vliegt Way over de Chinese muur en komt daarbij niet altijd even goed terecht. Het niet sensationele van de zwart-wit film maakt de misselijkmakend hoge ramp over die oude muur en de totale absurditeit van deze actie nog meer voelbaar.

In Weylands werk neemt beweging een belangrijke plaats is. Zijn boek The Answer is Never – A Skateboarder's History of the World (2002) opent bijvoorbeeld met een alternatieve geschiedenis van de aarde die focust op beweging. Ook de film Beijing Summer is één lange stroom bewegingen en activiteit. Deze beweging en mobiliteit, eigen aan het skateboarden, wordt in het werk van de Nederlandse fotograaf Maarten van Viegen, die lange tijd als skateboardfotograaf werkte, op een prachtige manier bevroren. Op het juiste moment weet hij beweging vast te leggen. In één foto van Van Viegen zie je een jongen die in een stad (Barcelona) op hoge, brede trappen skate. De desolaatheid in deze foto wordt alleen maar vergroot omdat de jongen in zijn beweging lijkt te zijn vastgelopen. Een tweede, muurgrote foto toont een skateboarder die op de rand van een bowl balanceert, net op het moment dat hij zijn board gaat draaien om weer naar beneden te gaan. Zijn lichaam drukt beweging, actie en snelheid uit, is eigenlijk alweer vertrokken met gedraaide benen, wijd gespreide armen en het hoofd richting waar het naar toe wil.

In een eerste onderzoeksfase spraken de architecten van MUA met skateboarders en jongeren uit de buurt om te achterhalen waar behoefte aan was. Op basis van deze gesprekken is voor een streetparcours gekozen in tegenstelling tot bijvoorbeeld een pool, bowl of ramp. Een pool (verwijzend naar de beginjaren uit de skateboardcultuur toen lege, verlaten zwembaden werden gebruikt om in te skateboarden) of bowl is een soort grote kom waar je bepaalde tricks in kan doen die echter wel ervaring, kunde en een specifieke manier van skateboarden vereisen. Een streetparcours laat een heel andere manier van skateboarden toe, je kan er hele andere tricks op doen en is ook toegankelijker voor skateboarders met minder ervaring.

Deze initiële gesprekken zijn vastgelegd in een filmproductie van de Nederlandse Sarah Domogala van wie op boarding.borders ook twee korte films te zien zijn: Dedicated (2004) en Skatefilmpje (2004). Beide filmpjes gaan over de manier waarop skateboarders de stedelijke ruimte gebruiken op een manier die fundamenteel anders is – creatiever maar ook lichamelijker – dan hoe een fietser, voetganger of autobestuurder de stad gebruikt. Zij zien de mogelijkheden van dingen waar anderen zonder na te denken aan voorbij lopen. Domogala toont in haar dromerige films, die nergens sentimenteel worden, ook de toewijding van skateboarders, de gedrevenheid waarmee ze de stad en het skateboarden benaderen en de unieke vrijheid die ze met zich meedragen. Boarding.borders wordt hiermee tot een ode aan de vrijheid, creativiteit en subversiviteit van de skateboardcultuur. Bij het kijken naar Domogala’s films krijg je ook de behoefte om deze vrijheid te gaan opeisen, ook te ervaren. Zo, dus nu naar buiten.