Met veel goede herinneringen kijk ik terug op de vele guldens die mij door de jaren zijn ontnomen door flipperkasten en andere speelautomaten. Ik ben geen gokverslaafde maar mag graag een highscore zetten of de finaleplaats halen. Noem het geldingsdrang of trots maar jouw naam bovenaan een scherm zien staan is een mooi moment in het leven van ieder kind.
Momenteel vindt er binnen de muren van Mediamatic in Amsterdam een serie van tentoonstellingen plaats die oude tijden doet herleven. De bezoeker kan zich kostelijk vermaken met een groot aantal speelkasten van 1970 tot nu, games die wij nu allemaal makkelijk in de binnenzak meenemen. De grote installaties overdonderen met licht en geluid en vormen een elektronische speelplaats. Tot en met 27 maart geeft Mediamatic in verschillende fases (‘levels’) een overzicht van gamen door de jaren heen. Na de speelkasten komen ook de consoles, handhelds en mobile games aan bod.
In de opstelling die nu te zien is heeft de bezoeker een ruime keus aan antieke games waarop hij kan spelen, zoals de originele pongtafel, de digitale versie van tafeltennis waarmee de Atari-computers een gigantische hit zijn geworden. Maar ook een museumstuk onder de naam Jet Rocket is te bewonderen. Deze machine is eigenlijk nog een analoge vliegtuigsimulator uit 1970. Dit fraai staaltje handwerk is zelden in het openbaar getoond en heeft model gestaan voor veel speelkasten. Superhit Dancing Stage is ook te spelen in de tijdelijke arcadehal op de Vijzelstraat. Deze game is de voorloper voor alle andere actieve games. Het is een verslavend dansspel waar vele Japanners tegenwoordig nog uren op dansen. Voor liefhebbers zal deze tentoonstelling ongetwijfeld een ware droom zijn en ook de toevallige toerist kan zich laven aan de juweeltjes.
De aantrekkingskracht van de arcadekasten ligt in het eindeloze spelplezier en de manier waarop er gespeeld wordt. Thuis gamen is leuk, maar in een omgeving waar de beelden je tegemoet springen en elk groot scherm je vraagt mee te doen is er nog een groter plezier. De manier waarop de kasten zijn vormgegeven laten je echt plaatsnemen in een cockpit van een vliegtuig of achter het wiel van een Ferrari.
Zoals het Rijksmuseum gevuld is met artefacten uit de Nederlandse geschiedenis, verdient de recente geschiedenis van het gamen ook een plek. Pong en Tetris zijn in het collectief geheugen gegrift en er zullen ook maar weinigen zijn die de muzikale composities uit de Super Mario serie niet herkennen. Generaties kinderen uit de jaren ’80 en ’90 hebben hun jeugd in deze games geïnvesteerd. Deze gamers (nu rond de 35 jaar oud) pakken nog steeds in hun vrije tijd een controller (of zichzelf) op om in deze vorm van escapisme terug te gaan naar de kindertijd. Mario is niet weg te denken uit het gamelandschap.
Ook worden de games uit het vorige ‘level’ gepresenteerd. Een groep internationale gamedesigners ging ruim een week aan de slag, wat zes installaties opleverde die de grenzen van het gamen opzoeken. Deze nieuw ontwikkelde spelen worden niet alleen door stuurknuppels en knoppen bestuurd maar veelal ook door menselijke interactie. De titels hiervan; ikScream, ikBijt en ikStaar – het ouderwetse staarspel maar nu met digitale hulpmiddelen – zijn al een aanleiding om een vriend of vriendin mee te nemen. Of, het spel WoW!, waarmee je een lichttekening kan maken met behulp van een mobiele telefoon. Deze nieuwe gameconcepten hebben grote potentie om in geperfectioneerde vorm de huiskamers of speelhallen te veroveren.
Mediamatic geeft met de tentoonstelling een goede aanzet tot een platform waar een vaste plaats voor zou moeten zijn. In Nederland is er nog veel ruimte voor ontwikkelingen op gamegebied. Door simpelere mogelijkheden en bruggen naar open netwerken zoals de iPhone ontstaan inspirerende ontmoetingsplekken voor (jonge) professionals, maar ook voor de gewone liefhebber. Naast de nieuwe trends op gamegebied en de razendsnelle ontwikkelingen daarin is even stilstaan enorm vermakelijk. ‘Historische’ games die zich afspelen in 2D-werelden zijn nog altijd even aantrekkelijk en worden dan ook niet zonder reden weer massaal aangeboden op de nieuwe spelcomputers.
Op virtuele platforms vinden de klassiekers gretig aftrek. Het gaat immers niet om het winnen, de meest realistische graphics of nieuwe gameplay, het belangrijkste is nog steeds plezier hebben. Via de vele vormen van online gamen is er natuurlijk een groter speelveld gecreëerd maar mist er wel een fysieke ontmoetingsplek. In de speelhal sta je oog in oog met je tegenstander, online is de grote bullebak die iedereen verslaat in een potje Mortal Kombat niets meer dan een profielfoto.
