Ik ben nog van het oude soort. Dacht ik. Kunst moet je zien in een museum of in een galerie. Hoe goed de reprodukties in boeken en tijdschriften vaak ook zijn, er gaat niets boven het echte werk, in de echte kleur, met de echte geur en de voelbare textuur. Ik weet dat er over het begrip ‘echt' valt te twisten. Een schilderij in het atelier van de kunstenaar werkt anders dan datzelfde schilderij op een grote witte wand in het Boijmans.

Steeds vaker ontdek ik dat er werk is dat niet werkt in het museum of de in galerie. Bij de meeste ‘klassieke' fototentoonstellingen vind ik dat al veel langer. Kleine zwartwit- plaatjes tegen een uit de kluiten gewassen muur waar je met je neus bovenop moet zitten om ze volledig tot je te nemen, wekken bij mij ergernis. Druk ze dan maar af in een boek, dan kan ik ze rustig achter mijn bureau bekijken, gezeten op een comfortabele stoel.

Veel conceptueel of theoretisch werk redt het echter evenmin in de reguliere tentoonstellingsruimte. Witte de With illustreert dat regelmatig met zijn presentaties. Onlangs zag ik dat ook weer bewezen in het New Museum in New York. Daar laat de Engelse kunstenaar Keith Piper een aantal installaties zien. Over het selectieve geheugen van zijn landgenoten als het over kolonialisme en slavernij gaat. Piper werkt veel met projecties en computerschermen. Bij één van de installaties kon de kijker zelf de geprojecteerde beelden (be)sturen. Op zich prachtig. Toen ik er rond-liep, was er al iemand met de muis in de weer en die heeft dat meer dan een half uur volgehouden. Dat kan gebeuren. Dat mag. Echter, haar keuze was de mijne niet, dus ik was gedwongen te kijken naar beelden die gemanipuleerd werden door iemand met andere interesses en andere invals-hoeken. Een andere installatie bestond uit twee stalen kasten die gevuld waren met fictieve archief-bakken en twee monitoren, die de kijker opnieuw zelf mocht bedienen. Als geheel leverde de opstelling geen interessant of pakkend beeld op. Een platte verbeelding van een archief. Meer was het niet. Op het moment dat ik me concentreerde op de computerbeelden, viel de context weg en was de notie ‘installatie' loos geworden. Kortom, het werk werkte niet. Gelukkig had Piper een cd-rom bij zijn catalogus gedaan. Thuis heb ik rustig alle lagen van zijn installaties kunnen afpellen en beving me de emotie en de kwaadheid die aan de thematiek van het werk ten grondslag moeten hebben gelegen. De computerpresentatie won het van de museale presentatie.

Mijn rotsvaste vertrouwen en onbespoten geloof in de ouderwetse witte zaal werd onlangs opnieuw op de proef gesteld. Iemand wees me op de website van de Hermitage in Rusland. Ik ben er vast van overtuigd dat een echt bezoek aan dit enorme paleismuseum een overweldigende ervaring is. Er zijn maar weinig plekken in Europa waar zoveel unieke kunstschatten zijn bijeengebracht. Maar, Rusland is Rusland. Met een strippenkaart red je het niet. Voor de meeste (professionele) ‘kunstliefhebbers' is een reis buiten de Randstad al een onderneming, laat staan dat ze staan te trappelen om een retourtje Leningrad te boeken. Is het eerste nog af te doen met culturele gemakzucht gevoed door randstedelijke arrogantie, het tweede kan een legitieme, want financiële oorzaak hebben. Niet iedereen heeft duizenden guldens beschikbaar om van de hogere kunst te genieten. Dan biedt www.hermitagemuseum.org een fascinerende uitkomst. Een groot deel van de collectie kon ik schermgroot en met een uitstekende beeldkwaliteit bezichtigen. Bovendien kreeg ik een goed idee van de overdonderende kwaliteit en de haast ongelooflijke omvang van deze collectie. Niet alleen meer dan twintig Rembrandts, maar ook tientallen Picasso's en andere twintigste eeuwse meesters. Bovendien is de site erg gebruiksvriendelijk. Ik ben nog van het oude soort. Dacht ik. Ik moet echter bekennen, dat ik de thuisgalerie in een aantal gevallen een goed alternatief vind.