Toen multimediakunstenaar Theodore Watson vanuit New York naar Europa wilde verhuizen, twijfelde hij tussen Berlijn en Amsterdam. In Amsterdam leek de nieuwe media wereld verder ontwikkeld, dus kozen hij en zijn vrouw (animator Emily Gobeille) in 2006 voor Amsterdam. De eerste maanden benaderde Watson alle instituten voor nieuwe media in Nederland voor een baan, zij het zonder succes. Noodgedwongen werd hij vervolgens zelfstandig werkend kunstenaar, wat uiteindelijk een geluk lijkt te zijn geweest. Hij maakte een aantal betoverende installaties, die te zien waren in het MoMA in New York en in Tate Modern in Londen, tijdens het geroemde festival Ars Electronica in Oostenrijk en, in Amsterdam, in het Nederlands Instituut voor Mediakunst en tijdens het Cinekid Festival.
‘Ik heb alles zelf moeten uitvinden’, zegt Watson. ‘Zo kwam ik er pas drie maanden geleden achter dat er in Nederland beurzen beschikbaar zijn voor kunstenaars. Voor mijn inkomen was ik afhankelijk van opdrachten en had ik continu te maken met harde deadlines. Achteraf heeft dat goed gewerkt.’ Watsons eerste project in Nederland was de interactieve installatie Daisies voor de Blend Store in Amsterdam. Daisies is een vloerprojectie van een veld margrieten. Als bezoeker kun je de losse margrieten ‘vertrappen’ door op het geprojecteerde beeld te lopen. Als je stilstaat of doorloopt, groeit het bloemenveld vanzelf weer aan. ‘Daisies maakte ik eigenlijk als tussendoortje: meer een grapje dan een echt project.’ Lachend: ‘In het begin durfde ik het nauwelijks aan mensen te laten zien! Ik dacht dat het alleen leuk was voor kinderen en dronken mensen. Maar de installatie in de Blend Store was een groot succes en de start van mijn carrière in Nederland. Daarna ben ik veel meer met interactieve projecties gaan werken.’
‘Oorspronkelijk was ik geïnteresseerd in interactief geluid. Mijn afstudeerproject aan de New Yorkse Parsons School of Design, getiteld Audio Space, ging daarover. In die installatie kunnen bezoekers een gesproken zin opnemen op een specifieke plek in een kamer. Andere bezoekers komen de achtergelaten audiofragmenten op dezelfde plek in die kamer weer tegen. Het maken van Audio Space was intensief en duurde een heel jaar.’ Tegenwoordig maakt Watson veelal projecten in opdracht, zoals interactieve installaties voor kinderen tijdens het Cinekid Festival (Funky Forest en Knee Deep) en L.A.S.E.R. Tag voor de Museumnacht Amsterdam. Bij L.A.S.E.R. Tag, ontwikkeld in samenwerking met het Graffiti Research Lab, kan het publiek met een ultrasterke laserpen lichtgraffiti aanbrengen op gebouwen in de stad. De letters die je met de laserpen ‘tekent’, blijven staan op het oppervlak. Eigenlijk teken je een projectie op een gebouw. Door een speciaal effect kunnen de letters zelfs gaan druipen, alsof ze echt met verf gespoten zijn.
De code achter L.A.S.E.R. Tag is volledig open source: hij staat integraal online en is door iedereen te gebruiken. De open source gedachte is een belangrijke pijler in Watsons werk. Van zijn codes kunnen anderen weer leren, ze op hun eigen manier toepassen en de achterliggende soft- en hardware verder ontwikkelen. Overigens maakt hij niet al zijn werk volledig openbaar. ‘Van een installatie zoals Funky Forest, waarin kinderen de projectie van een bos kunnen beïnvloeden,’ zegt hij, ‘zal ik niet snel de volledige broncode online zetten. Ik wil niet dat een commercieel bureau er mee aan de haal gaat, zonder naar mij te verwijzen.’
De open source gedachte vormt ook de kern van openFrameworks, een online gereedschapskist die Watson samen met zijn voormalige docent Zachary Lieberman onderhoudt. Ze zorgen voor een bestand van codes in programmeertaal C++ die gebruikt kunnen worden voor ‘creative coding’. Die staan online voor iedereen beschikbaar en worden door een levendige internationale gemeenschap voortdurend ontwikkeld en aangevuld.
Veel van Watsons eigen interactieve installaties zijn met behulp van openFrameworks gebouwd. ‘OpenFrameworks is echt een enorme stap vooruit. Mijn afstudeerproject Audio Space, waar ik een vol jaar over deed, zou ik nu met openFrameworks in een week kunnen bouwen.’ Hij vervolgt: ‘Het is geweldig om te zien dat dit in Nederland zo goed wordt opgepikt. Zowel aan de Hogeschool voor de Kunsten in Utrecht als aan de Technische Universiteit in Eindhoven wordt tegenwoordig les gegeven in openFrameworks.’
Watson is ook betrokken bij de anarchistische internetclub Free Art and Technology (F.A.T.). ‘F.A.T. is where I let my evil side play,’ zegt Watson daarover met een knipoog. Zo bouwde hij voor F.A.T. de Tourettes Machine: een plug-in voor Firefox-browsers, die ervoor zorgt dat elke zoekopdracht in Google terugkomt met willekeurige scheldwoorden. Of RollTube, een plug-in die elke video op elke website die je bekijkt vervangt door Rick Astley’s nummer Never Gonna Give You Up.
Watson verhuist binnenkort terug naar Amerika. Welke projecten we binnenkort van hem kunnen verwachten? ‘Eigenlijk houd ik er niet van om te praten over toekomstige projecten. Als ik teveel over nieuwe plannen praat, ben ik bang dat ik de drang verlies om ze echt te gaan uitvoeren. Maar ik heb wel ideeën om iets te gaan doen met high res fotografie, of meer met hardware in plaats van met projecties. Ik heb ook altijd nog een ideale versie van Audio Space voor ogen, waarbij je muziek kan componeren door te bewegen door een ruimte. In elk deel van de ruimte bevinden zich dan andere geluiden: een soort 3D-versie van de ‘theremin’, het vroege elektronische muziekinstrument. Wie weet dat ik daar in Boston mee aan de slag ga.’