Wat zou ik graag met dit boek in mijn armen naar je toe rennen. En bij je aanbellen om je bepaalde spreads te laten zien. Ik zou niet eens vragen of het uitkomt dat ik langskom en thee of koffie hoef ik ook niet. Ik wil je alleen het boek laten zien. Ik trek mijn schoenen uit en dan gaan we naast elkaar zitten. Ik heb het boek op mijn schoot en ik blader er doorheen en zeg: ‘Kijken of je het ziet’. En natuurlijk zie je het. Maar wat zal je zeggen? Iets beschrijvends bijvoorbeeld: ‘O ja, heel associatief’. Of heb je meteen een oordeel: ‘Interessante beelden. Hé, Veronika Spierenburg die ken ik. Die zat op de Rietveld Academie, toch?’. Of: ‘Ik zie een Duchamp, een Mondriaan, een Hesse; wat is dit voor kunstboek?’.
Ik zal je dan de laatste pagina laten zien met de achtergrondinformatie van dit boek. En je vertellen over de kunstbibliotheek Sitterwerk in Sint Gallen in Zwitserland. Deze kunstbibliotheek met ongeveer 25.000 kunstboeken heeft een heel bijzonder opbergsysteem. Of misschien weet je dat al, misschien ben je er zelfs al eens geweest. Het is een bibliotheek waar je als bezoeker een boek zo maar ergens terug mag zetten. Er zijn geen planken met thema’s, geen nummering voor subthema’s. Je pakt een boek uit de kast en zet het terug op een plank waar nog wat ruimte is. Als je ooit in een boekwinkel of bibliotheek hebt gewerkt weet je dat mensen dat graag doen; een boek terugzetten op een andere plek. Waardoor iedereen zich later rot zoekt omdat het boek niet op zijn plek staat. Hier in Zwitserland hebben ze daar iets op bedacht. Ze werken met een systeem van radiogolven waardoor ze elk boek kunnen identificeren en traceren. Waar het ook staat.
Spierenburg pakte tien maanden lang boeken uit deze ongeordende boekenkasten. En uit al die boeken koos zij drieduizend pagina’s die ze inscande. Van die drieduizend pagina’s heeft zij in dit boek vijfhonderd pagina’s opgenomen. Zo is dit boek hier op mijn schoot ontstaan. ‘Hier, hou jij het maar even vast en blader maar, dan hou ik even mijn mond’.
Je zet je computer opzij en legt het zware boek voor je op tafel en begint bij pagina één. Dan kijk je me vragend aan terwijl je naar bladzijde vijftien en zeventien wijst. ‘Ja, goed gezien’. Op bladzijde vijftien staat twee keer het paginanummer ‘15’. Een keer op de pagina van het oorspronkelijke boek en een keer van dit boek. dat geldt voor alle pagina’s. Ten opzichte van het oorspronkelijk boek zijn ze op dezelfde plek gebleven, ze hebben alleen nieuwe buurpagina’s gekregen. En die nieuwe pagina combinaties die maken het boek zo intrigerend en spannend.
Want naast het concept van dit werk, die associatieve ordening van de Sitterwerk kunstbibliotheek, zit de kracht in de samenstelling van het boek. Het is gemaakt door een sterk sturende redactionele hand. Spierenburg heeft samen met grafisch ontwerper Simone Koller niet zomaar de oorspronkelijke pagina’s in Order of Pages naast elkaar gezet. Uit drieduizend pagina’s hebben ze er vijfhonderd gekozen, dat betekent dat elk paginanummer vele kandidaten heeft gehad. 2500 pagina’s hebben het niet gehaald. Spierenburg en Koller hebben dus bewust gekozen voor de beeldencombinaties die we hier voor ons zien. De nieuwe betekenisverbanden tussen de kunstwerken, materialen en vormen op de afbeeldingen hebben zij gelegd, en wij kunnen die ontdekken door zelf te kijken. Het is een overdracht van een poëtische associatieve manier van kijken.
Ik laat je rustig bladeren en geniet ondertussen van het kijken naar hoe jij kijkt. Kijken bij welke pagina’s je blik langer op de beelden blijft en bij welke je de onderschriften leest. Onderschriften in het Duits, Engels, Frans, Italiaans of Nederlands. Bij spread 118-119 zeg je dat je toch koffie gaat zetten. Je verdwijnt in de keuken. Ik ben een beetje teleurgesteld en hoop dat je terugkomt om verder te kijken. Ik ruik de koffie en hoor je melk kloppen. Dan stopt het geluid abrupt en je steekt je hoofd om de hoek van de deur: ‘Hoe weet je eigenlijk waar ik woon?’ Waarop ik antwoord: ‘Ik weet toch je coördinaten? Dan kan ik je toch vinden? Altijd, waar je ook bent. Dus kom terug om te kijken, gewoon kijken en verder zwijgen’.
Veronika Spierenburg
Kodoji Press, 2013
ISBN: 9783037470527