Opnieuw

Martijn Verhoeven

De Stichting Kunst en Openbare Ruimte, kortweg SKOR, heeft er sinds kort een piepklein expositiehuisje bij, waar projecties ‘s avonds en ‘s nachts aan de buitengevel kunnen worden bekeken. Op die manier probeert ze kunst in een publieke ruimte onder de aandacht te brengen. Lisa May Post is als een van de eerste kunstenaars aan de beurt en het moet gezegd: het werk van Post leent zich uitstekend voor een dergelijke presentatie. Het veroorzaakt ook meteen veel vragen en reacties van toevallige, verbaasde voorbijgangers.
‘Is dit een nieuwe reclame?'
‘Meneer, ik kan hier echt geen chocola van maken.'
‘Oh kijk mama, nou begint de film weer opnieuw. Nog even kijken!'
Waarschijnlijk is het de eenvoud van Posts beelden dat ze vaak zo lang in je hoofd blijven rondspoken. In de film ‘Trying' bijvoorbeeld, onlangs nog te zien in het kader van de gemeentelijke aankopen van het Stedelijk Museum, probeert een keurig geklede dame keer op keer tevergeefs op de rug van een dikke olifant te klimmen. Haar enige hulpmiddel is een stijgbeugel die onder de buik van het dier hangt. Hoeveel moeite ze ook doet het rimpelige gevaarte te bedwingen, het lukt haar maar niet zich aan de riem op te rekken en haar been over de rug van het beest te slaan. Het dier ondertussen heeft er geen enkele aandacht voor en blijft stoicijns voor zich uit kauwen. Een treurig maar tegelijkertijd droogkomisch beeld dat zich snel in je geheugen nestelt. Zo ook met de film ‘Visitors' bij de SKOR. In deze film dragen de personages barokke kostuums die gemaakt zijn van dezelfde bruinrode Perzische tapijten waarmee ook de ruimte is aangekleed. De muren, de vloer, ja zelfs de stalen buismeubelen zijn bedekt met het wollige materiaal waardoor de personen bijna als kameleons opgaan in hun omgeving. De personages, een vrouw en twee mannen, voeren voor de toeschouwer heel bestudeerd allerlei handelingen uit. De vrouw kruipt achterwaards en zoekt vervolgens beschutting bij een van de twee mannen. De andere man gaat languit op de vloer liggen. Vervolgens wordt er een zeer kort nietszeggend dansje uitgevoerd.

Allemaal handelingen waar je schouderophalend aan voorbij zou kunnen lopen. Maar Post bezit de eigenaardige kracht je vast te houden. En zie: je moeite wordt beloond: als je het filmpje een tweede en derde keer beziet, dringt zich een ander beklemmender en fascinerender beeld aan je op: het lijkt dan alsof de personages tegen hun zin in de ruimte terecht zijn gekomen (hoe lang geleden al wel niet?) en met elkaar hebben afgesproken dat ze zich constant tegen de eeuwigdurende verveling zullen verzetten. De camera speelt daarbij een cruciale rol: de film begint met een haarscherpe close-up van een schouderpartij en zoomt vervolgens steeds meer uit totdat we als kijker het hele tafereel kunnen overzien. Aan het einde zoomt de camera weer in op de rug van een van de personages. Door de camera alleen maar in en uit te laten zoomen en geen moment het accent op bepaalde handelingen te leggen, versterkt Post nog eens het gevoel dat de handelingen zich eindeloos kunnen voortslepen.

Er gaat geen bevrijdende deur open, er komt nooit een vierde persoon bij, de deur blijft altijd op slot. Punt uit.

VISITORS, Lisa May Post, tot 11 jan

SKOR, Ruysdaelkade, hoek Stadhouderskade, Amsterdam

(Van 11 jan t/m 18 feb BETT van Roman Signer)