Kunst en platteland

Bianca Visser

Het Zuid-Engelse Ditchling is een kunstenaarsdorp van de oude stempel. Dit idyllische plaatsje ligt tussen golvende heuvels en kenmerkende Britse heggen. Eind mei vond hier voor het eerst de Village Convention: Contextual Art in Rural Environments plaats. Dit congres is een initiatief van myvillages.org, een Nederlandse organisatie die het in samenwerking met de Engelse kunstorganisatie General Public Agency en het Ditchling Museum organiseerde. Het doel van de manifestatie is te achterhalen welke rol kunst binnen dorpsgemeenschappen kan spelen.

Het platteland heeft de kunstenaar veel te bieden. Structuren functioneren hier op kleinere schaal en de openbare ruimte is veel minder strak gereguleerd. In het dorp is er daarom meer ruimte voor experiment. Bovendien ligt er minder druk op het slagen van het project. Dankzij mobiele telefoon en internet kan elke kunstenaar zich een tijd in deze omgeving terugtrekken zonder het contact met de stad te verliezen. Een ander voordeel is dat de kunstenaar er ongestoorder en dus geconcentreerder kan werken.

Het programma van de Village Convention bestaat uit tien individuele presentaties, afgewisseld met deelname aan discussiegroepen. De onderwerpen die aan bod komen zijn zeer divers. Van een oproep voor de esthetische diversificatie van het culturele landschap tot het platteland als laboratorium voor sociale interactie. De deelnemers komen uit verschillende Europese landen: Nederland, Engeland, Duitsland, Spanje, Denemarken en Oostenrijk. Van de sprekers valt de eigenzinnige aanpak van Britse curator Adam Sutherland en de presentatie van de Oostenrijkse kunstenaar Elisabeth Schimana het meest op.

Adam Sutherland maakt korte metten met het poëtische beeld van het platteland. Sutherland is directeur van Grizedale Arts, een artist in residencyinstelling gelegen in de Lake District van Engeland. Op deze uitzonderlijk mooie plek is destijds het Britse romanticisme geboren. Sutherland zet zich af tegen deze stroming omdat het romanticisme zich naar zijn mening boven de volkscultuur verheven voelt. Hij wil juist de kloof tussen high en low verkleinen. Om Sutherlands doel na te streven, presenteert Grizedale Arts binnenkort het project Romantic Detachment. De congresleden krijgen alvast een voorproefje aangeboden. Uit de presentatie blijkt dat het project meer geënt is op het doorbreken van het schoonheidsmodel dat door romantici is ingesteld, dan op het vestigen van een nieuwe esthetiek die hier voor in de plaats kan komen. Eén van de kunstenaars van Romantic Detachment is Bedwyr Williams, die dit jaar Wales zal vertegenwoordigen tijdens de Biënnale van Venetië. Hij ontpopt zich als een perfect gespeelde dorpsgek. Op een foto huppelt hij á la John Cleese wijdbeens door verlaten heuvels. Op een ander beeld zien we Williams aan de rand van het meer op een steiger staan. Hij is gekleed in een bontgekleurd opblaasbaar kostuum.

De Oostenrijkse Elisabeth Schimana zet, net als Sutherland, een dorp even helemaal op stelten. Maar, in tegenstelling tot de Engelse curator, is zij niet uit op een confrontatie. Voor het Festivals der regionen regelde Schimana dat de bewoners van een boerendorp gedurende één week helemaal niets deden. Het project heet dan ook Ein Dorf tut nichts. Op film is vastgelegd hoe de week in de praktijk is verlopen. De boerengezinnen die meedoen aan het project hadden in hun hele leven niet één dag vakantie genomen. Het boerenbedrijf vereist ononderbroken aandacht. Het is ontroerend om te zien hoe de bewoners zich gedurende deze zeven dagen zichtbaar ontplooien. Opvallend is dat het moeilijk blijkt om niets te doen. De cameraploeg die inwoners van het dorp volgt, betrapt een enkeling tijdens het klussen. Schimana vernam een jaar na dato in de krant dat de bewoners van het dorp zelfstandig drie dagen vrij hadden geregeld.

Ein Dorf tut nichts is opgenomen in de Bibliobox, samen met documentatie van alle andere projecten die bij de Village Convention zijn betrokken. Na de zomer zal kunstenaar Wapke Feenstra, tevens een van de oprichters van myvillages.org, met dit mobiel archief door Nederland reizen. Elk dorp krijgt dan de gelegenheid om de inhoud van de Bibliobox te bekijken. Feenstra treedt hiermee in de voetsporen van haar grootvader, die als Friese landarbeider van dorp naar dorp trok op zoek naar werk. Zijn kleindochter komt nu laten zien welke onverwachtse wending het leven kan nemen.

VILLAGE CONVENTION: CONTEXTUAL ART IN RURAL ENVIRONMENTS
20, 21 en 22 mei 2005, Ditchling, Engeland

BIBLIOBOX, Wapke Feenstra
najaar 2005

www.myvillages.org