Voor de expositie Super Normal, nu te zien in De Appel, leefde de Australische kunstenaar Bjarne Melgaard zich in in het fictieve personage Rod Bianco.

De hoofdmoot van Super Normal bestaat uit fotorealistische schilderijen waarop een paar onderwerpen terugkeren, waaronder kindsoldaten, de gewelddadige Afro-Amerikaanse Black Panthers, negentiende-eeuwse schilderkunst, rapper Kurtis Blow en dansvormen uit de New Yorkse homoscene van de jaren ’80, zoals Vogue.

De schilderijen zijn vervaardigd door Melgaards assistenten. Zelf heeft hij de doeken overdekt met lijntekeningen en provocerende teksten, als ware het graffiti. Ik noteerde: Jesus is the / love who ask / you to just be / a filthy dirty / fucked up human / cuz he gets it / he loves you for what / you are not. Het is veruit de aardigste tekst die ertussen zit want over het algemeen gaat het om zinnen die op een veel plattere manier aanstootgevend proberen te zijn.

De teksten lijken een formele vorm van provocatie en roepen daardoor geen emoties op – ook geen aversie of verontwaardiging. Zoals ‘Just wanted a black dick up my ass’: het zijn zijn de woorden van een vermoeide provocateur die voor de vorm nog eens met wat grove termen gooit. Ik kan me zo voorstellen dat dat precies is wat Melgaard voor ogen had, maar de vermoeidheid van zijn provocateur (Rod Bianco misschien?) slaat over op zijn publiek: het werkt slaapverwekkend.

Wel interessant is een andere zaal van de tentoonstelling. Hier hangen acht doeken, door Melgaards assistenten in dezelfde fotorealistische stijl geschilderd als het voorgaande. Dit keer is Melgaard zelf afgebeeld. We zien hoe hij door zijn atelier in Barcelona kuiert, omringd door onaffe schilderijen, bergen met verfspullen, afval. De dikke kunstenaar lijkt beschonken of beneveld, wandelt doelloos rond, soms zelfs over een doek heen, maar wat hij ook doet, aan het werk is hij in ieder geval niet. Het maakt de serie tot een interessante parodie op de eeuwenoude traditie van het zelfportret van de kunstenaar, aan het werk in zijn atelier. Niet alleen laten deze schilderijen een kunstenaar zien die geenszins aan het werk is, de doeken zelf zijn niet eens door de kunstenaar vervaardigd. Melgaard levert daarmee het ultieme beeld van dat andere cliché: de zelfdestructieve, verslaafde kunstenaar die voorbij zijn inspiratie is. Liever maakt hij zijn leven tot een kunstwerk.

Maar er zit meer in de serie. Want speelt Melgaard de clichékunstenaar of is hij het echt? Is het wel Melgaard of is het één van zijn personages? Is hij dronken of veinst hij dronkenschap? Het ambivalente karakter van deze serie intrigeert veel meer dan de zoektocht naar personage Rod Bianco in het overige werk van Super Normal. Dan zie ik liever Bjarne Melgaard zelf.