In 2014 opent de Oude Kerk in Amsterdam haar deuren als tentoonstellingsruimte voor hedendaagse kunst. In het kerkgebouw waren al met enige regelmaat tentoonstellingen te bezichtigen, maar vanaf dit jaar zullen deze door de Oude Kerk zelf worden samengesteld, onder leiding van Jacqueline Grandjean. Als voorschot op wat komen gaat is momenteel de expositie Memento te zien. Direct bij binnenkomst valt de sereniteit op die de ruimte uitstraalt. Niet de kunstwerken, maar de schakeringen wit van de muren en het licht dat op de onregelmatige zerkenvloer valt zijn overweldigend.
Over de vloer van de kerk – zerken met vaag uitgesleten familiewapens en oude namen – rollen geluiden naar de bezoeker toe. Ondefinieerbare klanken klinken vanuit de koorgang, waar het werk Terrain (2008) van Julianne Swartz is geïnstalleerd. Het werk fluistert en murmelt door het hele gebouw. Nauwelijks verstaanbare herinneringen klinken uit een golvend landschap van speakers. De installatie is schitterend in haar kale essentie, en de geluiden zijn beangstigend, opwindend en intrigerend. De sublieme ervaring die het werk opwekt past perfect in het kerkgebouw.
De werken Museum of broken relationships (2006-heden) van Olinka Vistica en Drazen Grubisic en Stof tot nadenken (2013) van Sara Vrugt gaan een andere relatie aan met de context van de kerk. Het Museum of broken relationships is een rondreizend museum, waar steeds objecten aan worden toegevoegd. Mensen wordt gevraagd een object te doneren dat symbool staat voor een verbroken relatie. Een doosje met ICSI-hormonen, xtc-pillen, een gekleid kunstwerk; de objecten zijn interessant, maar laten geen blijvende indruk achter. De verhalen erachter wel. Het Museum is opgebouwd uit triplex podia – een weinig prikkelende, maar praktische vorm, die gemakkelijk over de wereld te verplaatsen is. Het gaat echter geen verbinding aan met het gebouw of de omgeving. Dit laatste geldt ook voor de objecten en verhalen: ze vormen een bonte internationale verzameling.
Met Stof tot nadenken neemt Sara Vrugt de context van de kerk expliciet tot onderwerp. Vijf op verschillende manieren gestoffeerde kerkstoelen vormen een uitnodiging aan het publiek om bij te dragen aan het herstofferen van de overige kerkstoelen. Verhalen over de kerk kunnen worden ingeleverd en bewoners kunnen zelf in het kerkatelier helpen met het werken aan de stoelen. Volgens de toelichting bij de tentoonstelling verhouden de in Memento samengebrachte werken zich alle tot de Oude Kerk. Dit is echter niet in alle werken even goed te herkennen. Van de drie getoonde werken komt het werk van Swartz eigenlijk het beste tot zijn recht, omdat het geluidslandschap van Terrain feilloos samensmelt met de stemmigheid van de omgeving. Memento is daarom vooral een voorproefje, een kleine opstelling, die haar ambitie nog niet helemaal nakomt. Maar het is er zeker een die naar meer smaakt.
