Lichten gaan uit in de Deventer Bergkerk. Elektronisch gebrom komt voorzichtig op gang, een lichtgordijn beweegt traag over de hoofden van het publiek. Dat wacht stil op wat komen gaat. Het geluid wordt sterker, lasers flitsen… Edwin van der Heide deed een 20 minuten durende performance tijdens de uitreiking van de Witteveen+Bos-prijs voor Kunst+Techniek 2009. Van der Heide studeerde sonologie en houdt zich tegenwoordig vooral bezig met de relatie tussen geluid en ruimte. In zijn Laser Sound Performances gebruikt hij lasers om geluid te visualiseren.

Speciaal voor de Bergkerk maakte hij de installatie Coils (spoelen), die de hele kerk in beslag neemt. Tussen haar hoge pilaren hangen kaarsrechte, verticale metaaldraden: de spoelen. Aan de onderkant raken ze net niet de grond, in de hoogte strekken ze zich uit boven je hoofd. Bezoekers lopen rondjes tussen de pilaren met een koptelefoon op. Apparaatjes in de handen, naar beneden gerichte blikken – ze lijken elkaar nauwelijks op te merken.

De spoelen worden stuk voor stuk aangestuurd en vormen een magnetisch veld, in drieën verdeeld met minieme tijdsvertragingen, vergelijkbaar met de echo van je stem in de kerk. Door deze verschillen ontstaat er een ruimtelijke werking als je met koptelefoon en ontvanger door het akoestische veld beweegt. De spoelen zenden, jij ontvangt. Jouw positie ten opzichte van een spoel, in combinatie met de volumeknop op je kastje, bepaalt wat je hoort: zacht geruis of juist snerpend gepiep. Niemand hoort hetzelfde. Je bent je eigen componist.

Niets ondernemen betekent niets meemaken. Bij Coils moet je kiezen: neem je deel of kijk je toe? Wie besluit het werk te verkennen, wordt geconfronteerd met zijn eigen behoefte aan controle. Je wilt begrijpen wat jouw invloed op het geluid is, en hoe dat werkt. Je zet de volumeknop hoger en lager, loopt heen en weer, staat stil. Die zoektocht is heel menselijk. Elke dag word je immers opnieuw gedwongen je te verhouden tot de wereld om je heen en te kiezen uit informatie. Voor Edwin van der Heide is het logisch dat dit principe ook in de kunst zichtbaar wordt. De paar bezoekers die niet in de installatie stappen, maar er eerbiedig omheen wandelen, moeten daar nog een beetje aan wennen.