Een van de meest actuele thema’s in de beeldende kunst op dit moment is misschien wel de ‘vermenging van disciplines’. Menig kunstinstelling richt zich tegenwoordig niet zuiver en alleen op de visuele kunsten maar toont tevens werk van cineasten, (grafisch) ontwerpers en architecten. De plekken waar zich deze vermenging echter het duidelijkst aftekent, zijn al geruime tijd verplaatst buiten de grenzen van het tentoonstellings- instituut en maken deel uit van de openbare ruimte, festivals en multimedia events. Onder het laatste kopje wordt door Ivo van Hove, regisseur van het Zuidelijk Toneel, zijn laatste stuk ‘Alice in Bed’ gepresenteerd. Op het Holland Festival ging het stuk in première, waarna het vanaf september een rondreis gaat maken door Nederland en België.

Van Hove baseerde zijn regie op een script van de befaamde Amerikaanse schrijfster Susan Sontag, in de beeldende kunst vooral bekend van haar essay ‘On Photography’ (1976). ‘Alice in Bed’ is Sontags eerste toneelstuk en biedt de mogelijkheid om talenten uit verschillende disciplines te verenigen.

Zo zijn de aanstormende Belgische modeontwerpers A.F. Vandervorst verantwoordelijk voor de kostuums. De video’s, die – heel geraffineerd – worden geprojecteerd op lichte sluiers die op een gegeven moment vanaf het plafond het decor in rollen, werden gemaakt door de Britse kunstenaar Runa Islam.

Het verhaal van Alice James – zuster van de negentiende eeuwse schrijver Henry James en psycholoog/ filosoof William James – speelt zich deels af op het podium en deels in de geprojecteerde beelden. Het eenvoudige decor van Jan Versweyveld geeft alle ruimte aan de monoloog van de protagonist, actrice Joan McIntosh, en aan de geprojecteerde beelden om haar heen. Hiertussen ontrafelt zich een interessante dialoog. Het krachtige spel van MacIntosh ondervindt zware concurrentie van de beelden van Islam maar wordt er evenwel door gecomplementeerd. Bij aanvang van het stuk wordt de actrice het decor in gedragen en op een licht metalen constructie gelegd waar verschillende objecten, decorstukken als spiegel, kam of kunstbeen, aan touwen om haar heen hangen. Gelegen in haar bed, lamgeslagen door haar onbevredigde literaire potenties, vraagt Alice zich hardop af hoe te leven. Haar gedachten hierover, waanideeën en dromen waarin dierbare personen aan haar verschijnen, worden verbeeld in de video’s.

De wisselwerking tussen de fysiek aanwezige actrice op het podium en haar virtuele tegenspelers gaat ongemerkt, zonder dat de techniek op enige wijze het intieme karakter van het spel breekt. Slechts af en toe – als de ronddraaiende videoprojectoren de toeschouwers bij toeval in de ogen schijnen – zijn we ons bewust van de aanwezigheid van een heel ander medium. De combinatie van zo vele media naast elkaar is gewaagd. Voor kunstenaar Islam was het de eerste keer dat zij haar werk inzette voor een dergelijke, multidisciplinaire productie en daarmee een experiment. Toch verschilt dit uitstapje naar het theater niet wezenlijk van haar ‘autonome’ werk. De enscenering van de ruimte werd eerder in de film/ videoinstallatie ‘Tuin’ (1998) verkend. Ook hierin vormt de ronddraaiende beweging, aanwezig in drie afzonderlijke projecties van een zelfde scène, een middelpunt waarin de toeschouwer zich kan situeren.

In plaats van drie projecties is nu gebruik gemaakt van zes roterende projectoren die verschillende opnamen van dezelfde scène met een Droste-effect in de ruimte slingeren. Het publiek lijkt zich zo te midden van de actie te bevinden. Het meer directe karakter van theater biedt de mogelijkheid de visuele middelen tot het uiterste op te drijven.

In dit geval levert dat geen wild spektakel op maar een ingetogen schouwspel dat de levensbeschouwelijke tekst van Sontag ten volle communiceert.