Ni Haifeng: De problematiek van de dubbele culturele achtergrond

Roos van Put
Ni Haifeng, The Return of the Shreds, 2007

Dat samenwerking tussen kunstenaars en wetenschappers een goede kruisbestuiving oplevert, behoeft geen toelichting. Zowel de geschiedenis van de kunst als het heden levert genoeg voorbeelden. Denk bijvoorbeeld aan de tentoonstelling Passages in Friesland (2005) waar de ‘meeting of minds' resulteerde in uiterst verrassende kunstwerken. In de dependance van De Lakenhal in Scheltema is vanaf eind mei de tentoonstelling The Return of the Shreds te zien, een project waarin beeldend kunstenaar Ni Haifeng en kunsthistorica Kitty Zijlmans de krachten hebben gebundeld.

Sleutelbegrippen in de kunst van Ni Haifeng zijn terugkeer, uitwisseling, onthechting en herplaatsing. Hij is geboren in China, maar woont en werkt in Amsterdam. Ooit toonde hij in het GEM, museum voor actuele kunst in Den Haag foto's van zijn lichaam, de huid was beschilderd met blauwe patronen die je op porselein aantreft. Decoraties die een uitspraak deden over zowel de westerse als de niet-westerse wereld. Enerzijds wortelden deze patronen in het traditionele Chinese porselein. Anderzijds verhaalden ze over het – in de 17de en 18de eeuw – in het Westen ontworpen, maar in China gefabriceerd porselein. Heden en verleden en relaties tussen beide landen werden meteen duidelijk. Dat de kunstenaar zich bewust is van de eeuwenoude (handels)betrekkingen tussen Nederland en China en in zijn kunst er vaak naar verwijst, bewezen dergelijke foto's.

De presentatie The Return of the Shreds is onderdeel van een groot landelijk project; het door NWO-Geesteswetenschappen gesubsidieerde onderzoekprogramma Transformaties in Kunst en Cultuur. Eén van de subprogramma's is Co-ops: interterritoriale verkenningen in kunst en wetenschap. In zeven duo-projecten onderzoeken een kunstenaar en een wetenschapper gezamenlijk een bepaald thema. Kunstenaar en wetenschapper werken een jaar lang samen en kiezen publieksmomenten om hun bevindingen openbaar te maken. Deze tentoonstelling is zo'n publieksmoment. Kitty Zijlmans, als kunsthistorica werkzaam aan de Opleiding Kunstgeschiedenis van de Universiteit Leiden, houdt zich al lange tijd bezig met het verbreden van het vak kunstgeschiedenis van een zuiver op het Westen gerichte blik naar een mondiale oriëntatie.

De samenwerking tussen Ni Haifeng en Kitty Zijlmans heeft vorm gekregen in een dynamisch laboratorium: Laboratory on the move. Het project bevraagt op beeldende wijze actuele hedendaagse problematiek, zoals die van de dubbele culturele achtergrond. Elke samenleving wordt steeds meer bepaald door mensen met zo'n bagage. Mensen zijn samengesteld uit (meer dan) twee culturen en voelen zich verwant met verschillende culturen, met die uit het vader- en moederland. Waar ontstaat culturele identiteit en hoe krijgt deze vorm? Het zijn slechts enkele vragen die aan de orde worden gesteld in The Return of the Shreds.

In het Scheltema zullen restjes, reepjes, rafels, snippers en flarden stof onderdeel uitmaken van het laboratorium. Ni Haifeng gebruikt deze elementen, die een oorsprong vinden in zijn geboorteland China, maar hij laat ze nu terugkeren in het Scheltema, dat inmiddels een kunstparadijs is, maar in tijden van weleer dienst deed als dekenfabriek. The Return of the Shreds is een geheel nieuwe installatie. Zo ook het Shrinkage 10% en het Used Passport Project. Hierbij verwijst het koppel naar de ‘transfer' van mensen. Maar ook naar de uitwisseling van culturen en producten. The Return of the Shreds voegt een nieuw hoofdstuk toe aan de ‘the meeting of minds' van kunstenaars en wetenschappers. Hier met een extra hedendaagse dimensie, met het meest actuele thema van vandaag de dag: de dubbele culturele identiteit.

THE RETURN OF THE SHREDS, 24 mei t/m 29 juli 2007

De Lakenhal in Scheltema, Marksteeg 1, hoek Oude Singel, Leiden

www.co-ops.nl