De Nederlandse taal kent een beperkte hoeveelheid woorden voor kleding. Naast ‘kleding’ zelf is er de verlenging ‘kledingstuk’, ‘kleren’ en ‘gewaad’. Een opvallend verschil met het Engels is dat daarin onderscheid gemaakt wordt tussen dat wat van textiel is (‘cloth’/’kleed’: een stof die gevormd is door te weven, vilten etc.) dat vervolgens op het lichaam gedragen wordt (clothing) en dat wat men gebruikt om te ‘ornamenteren’ (garnish > garment). Het Nederlands kent dit onderscheid niet.
‘Garment’ wordt gedefinieerd als een ‘article of clothing’ (‘kledingstuk’) en een ‘buitenste laag’. Mijn Nederlandse favoriet is ‘kleren’. De Dikke van Dale definieert ‘kleren’ als volgt: ‘aan het lichaam gedragen voorwerpen, met name van textiel‘. Door kleding te zien als ‘gedragen voorwerpen’, ontstaat er ruimte voor een andere benadering; voor associaties en betekenissen die de materiële en functionele eigenschappen van kleding overstijgt. Het kledingstuk is dan niet meer iets dat gedragen wordt puur en alleen om het lichaam te bedekken, of iets uit te stralen. Het gedragen voorwerp evolueert als het ware tot een op zichzelf staande entiteit.
Door het als een gedragen voorwerp te zien met een eigen entiteit, en bijbehorende waardes, eigenschappen en betekenissen, kan het kledingstuk ook los fungeren van de drager. Dat maakt de entiteit in hiërarchie gelijk aan de drager.
Het dragen wordt dan een middel om deze eigenschappen over te ‘dragen’ tussen deze twee entiteiten. Op deze manier kan er een meer betekenisvolle en gelijke relatie ontstaan.
Aangezien het dragen van ‘iets’ altijd in proces is — zich in een handeling en in een bepaalde toestand verkeerd — zijn hieronder verschillende rijen werkwoorden geformuleerd. De werkwoorden geven aan wat de gedragen entiteit voor de drager kan doen, en vice versa.
De lichamelijk gedragen entiteit door drager
tonen
bedekken
aanzetten
verbergen
vergroten
verkleinen
vereenzelvigen
herkennen
versieren
verfraaien
versimpelen
vermoeilijken
De ondergeschikte gedragen entiteit en drager
kiezen
kopen
bezitten
gebruiken
verzamelen
archiveren
exposeren
verslijten
afwijzen
verwaarlozen
weggooien
vullen
volbrengen
leegmaken
vervangen
De sprekende gedragen entiteit en drager
uitdrukken
uitleggen
uiteenzetten
vermelden
verklaren
toelichten
omvatten
karakteriseren
materialiseren
delen
mededelen
stellen
beweren
bedriegen
accepteren
lezen
interpreteren
duiden
ontrafelen
betrekken
verbinden
verenigen
conformeren
distantiëren
engageren
protesteren
insinueren
adverteren
tegenspreken
bestrijden
betwisten
waarschuwen
verantwoorden
rechtvaardigen
verdedigen
verontschuldigen
beschuldigen
beschamen
brandmerken
afschrikken
bespotten
De machtige gedragen entiteit en drager
instrueren
autoriseren
domineren
faciliteren
weigeren
rebelleren
objectiveren
bevredigen
seksualiseren
deseksualiseren
bewapenen
pantseren
De emotionele gedragen entiteit en drager
steunen
stimuleren
bemoedigen
verzorgen
behoeden
groeien
gidsen
liefhebben
koesteren
troosten
blijven
herinneren
vergeten
verraden
bedroeven
betreuren
vergeven
verlaten
verdwijnen
vasthouden
omarmen
samendrukken
verstikken
bevrijden
loslaten
De gedragen entiteit en drager
conceptualiseren
contextualiseren
bevragen
beeldspreken
dragen.
Deze tekst is onderdeel van Bernts’ afstudeeronderzoek als onderdeel van haar master Fashion Strategy op ArtEZ. Hierin onderzoekt zij de rol en mogelijkheden van het kledingstuk als een op zichzelf staande entiteit met een eigen autonomie.