Een visuele lijn

Sanne Rispens
Uwe Poth, REFLECTION. REMBRANDT, 2007

De groepstentoonstelling Run Up! in Galerie Nouvelles Images is de aanloop naar de grotere expositie die zal volgen in september 2010, wanneer het vijftigjarig bestaan van de galerie officieel gevierd wordt. In 1960 vestigde de galerie zich in een oude drukkerij aan het Haagse Westeinde als één van de eerste galeries voor hedendaagse kunst. De zes hoge en zeer ruime tentoonstellingszalen met een totaal grondoppervlak van zeshonderd vierkante meter hebben een museale uitstraling, die versterkt wordt door de gietijzeren zuilen en de houten vloeren. Run Up! toont 106 werken van een aanzienlijke hoeveelheid Nouvelles Images-kunstenaars, onder wie grote namen als Lucebert, Carel Visser, Auke de Vries en Piet Tuytel.

Bij binnenkomst valt het oog direct op een sculptuur van Gijs Assmann (1966): een aapje dat een bot vasthoudt. Er tegenover staat een ander beeld uit Assmanns vanitas-serie. Verder bevat de eerste van de zes ruimtes een drieluik met collages op papier van de Britse Helen Frik (1960), getiteld Life, Birth, Death. Het vanitas-thema lijkt zo een constante, maar ernaast hangen foto’s uit Jasper de Beijers serie Udongo. In zijn studio creëerde De Beijer (1973) levensgrote diorama’s van Afrikaanse dorpjes en savannes, die hij vervolgens fotografeerde. De foto’s zijn buitengewoon vervreemdend, omdat het in eerste instantie niet duidelijk is waar je naar kijkt. Dan zijn er nog twee Deense paleiswachten. Hun portretten blikken je onbewogen aan vanuit weerszijden van de deur. De Franse fotograaf Charles Fréger (1975) legde hen vast in traditioneel uniform, compleet met hoge napoleontische hoofddeksels.

Je ziet het niet meteen, maar toch is er een zekere eenheid. Alle werken staan met elkaar in verbinding, soms thematisch, maar vaak puur visueel. De harige textuur van de hoofddeksels die Frégers paleiswachten dragen, komt bijvoorbeeld terug in de sculptuur van Assmann. In de uitdaging om zoveel diverse kunstwerken met elkaar te combineren is Galerie Nouvelles Images wonderwel geslaagd. De heftige metalen sculpturen van Carel Visser (1928) zijn veelal middenin de ruimtes geplaatst, maar gaan toch een relatie aan met de werken aan de muur. Zo communiceert Vissers grillig gevormde Lake Powell met de abstracte werken met gebogen, speelse vormen van Gabriëlle van de Laak (1958) en Willem Hussem (1900-1974). De eenheid wordt gecompleteerd door twee rechtlijnige stalen sculpturen van Cor van Dijk (1952).

Kees de Goede (1954) is uitgebreid vertegenwoordigd met een serie speelse ronde schilderijen in felle kleuren, die een overgang vormt naar de volgende expositieruimtes, waar meer kleurrijk werk hangt, veelal figuratief en op groot formaat. Daar zijn vooral drie mixed media werken van Uwe Poth (1946) opvallend aanwezig. Poth heeft met olieverf over foto’s geschilderd. Kleine stukjes van het gebruikte beeld zijn soms nog zichtbaar, maar wel gedraaid en opgeblazen. Het werk Reflection. Rembrandt toont onder andere allerlei architectonische details, met daaronder het standbeeld van de Rembrandt op het naar hem vernoemde hoofdstedelijke plein, op de rug gezien. Poths schilderijen en installaties zijn vaak collages van referenties aan de Europese cultuurgeschiedenis, gecombineerd met een voorliefde voor bepaalde kleuren en materialen. Twee werken van Jean-Marc Spaans (1967) hangen ook prominent in deze ruimte. Spaans creëert in zijn foto’s een mysterieuze sfeer door de combinatie van licht en beweging. Lichtbronnen worden verplaatst voor een camera met een extreem lange sluitertijd, wat verbluffende fotografie oplevert.

Een van de jongere kunstenaars van Galerie Nouvelles Images is Hamid el Kanbouhi (1976). Hij maakte een serie boeiende tekeningen op klein formaat, die tegelijk dromerig en verontrustend zijn. Het werk van Ronald Noorman (1951) neigt daarnaast naar de donkere kant; zijn gouaches met dikke zwarte strepen en lijnen stralen een bepaalde agressie uit. In de bovenzalen van de galerie bevindt zich wat werk van Lucebert, voornamelijk tekeningen. Waarschijnlijk zullen hij en die andere grote naam – Armando – uitgebreider aan bod komen op de grotere groepstentoonstelling in september. In die zin is Run Up! natuurlijk een ‘opwarmertje’, maar dat houdt niet in dat het beschouwd moet worden als een kleinschalig tussendoortje. Run Up! is zeer weloverwogen opgezet met het idee om een brede selectie van kunstwerken te tonen met een duidelijke, visuele lijn. Dit maakt de kijkervaring heel aangenaam, want alles klopt. Ook de minder voor de hand liggende combinaties.

Aan de andere kant is het wel erg veel: als je de lijn ook maar even loslaat om de kunstwerken individueel te bestuderen, treden lichte duizelingen op. Het geheel absorberen is vrijwel onmogelijk, omdat het niet echt een geheel is. De reden dat deze kunstwerken bij elkaar hangen, is uiteraard enkel gelegen in het feit dat hun makers door dezelfde galerie worden vertegenwoordigd. Het is dan ook aan te raden om Run Up! gewoon over je heen te laten komen en te genieten van wat eruit springt, zoals de werken van Hamid el Kanbouhi, Jean-Marc Spaans en Ronald Noorman.

RUN UP!
Armando, Gijs Assmann, Jasper de Beijer, Helen Frik, Willem Husseum, Lucebert, Uwe Poth, Margriet Smulders, e.a.
12 december 2009 t/m 27 januari 2010

Galerie Nouvelles Images
Westeinde 22, Den Haag

Lucebert, PRINCE, 1990 (detail)
Gijs Assman, DROEVIG GEHEIM, 2008