Styledrive is ‘straat’

Marlise van der Jagt
Style: Marion Herbst, Show Model: Audi A5, Concept & Profiling: Ellie Uyttenbroek, Fotografie: Otto Snoek, STYLEDRIVE, Stedelijk Museum 's-Hertogenbosch 2017

StyleDrive speelt zich af in een ruime rechthoekige ruimte, het licht gedimd. In het midden van de ruimte bevinden zich drie naast elkaar opgestelde vitrines. Daarin liggen ringen, colliers, broches, armbanden, alle uitgestald op kleine houten doosjes. In eerste instantie lijkt de sfeer in de ruimte plechtig, bijna ceremonieel. Dan dringt de popmuziek tot je door, Radio Veronica zo blijkt. Hitjes zoals zouden spelen in een garage, auto’s op de brug, een Pirelli-kalender aan de muur, een lekker wijf op een motorkap. Echter aan de muren van deze tentoonstellingsruimte geen lekker wijf maar foto’s van mensen van velerlei pluimage. Zij poseren naast of in hun glimmend gewassen middenklasse-auto, er is er zelfs één van goud; de tentoonstelling StyleDrive in het Stedelijke Museum ‘s-Hertogenbosch is ‘straat’.

De kersverse directeur van het museum, Timo de Rijk, heeft als doel gesteld met deze presentatie het sieraad terug in de samenleving te brengen. Met die opdracht klopte hij aan bij style profiler Ellie Uyttenbroek. Zij haalde fotograaf Otto Snoek bij het project, met als resultaat een reeks imposante portretten van een diversiteit aan van straat geplukte autoliefhebbers die poseren met sieraden uit de collectie. Het Stedelijk Museum ‘s-Hertogenbosch beheert een collectie van ongeveer 1500 sieraden, voornamelijk opgebouwd onder voormalig directeur Yvonne Joris. Grote internationale namen als Louise Bourgeois, Alexander Calder, Lucio Fontana en Pablo Picasso zijn vertegenwoordigd. Van vooraanstaande Nederlandse sieradenontwerpers Gijs Bakker, Marion Herbst en Emmy van Leersum zijn de archieven er ondergebracht.

Een groot gedeelte van de door Uyttenbroek geselecteerde sieraden is van relatief lage waarde voor ontwerpers van deze naam, zo blijkt uit de bijschriften. Er zijn buttons van Keith Haring (waarde € 100), perspex ringen en armbanden van Marion Herbst (van € 400 tot € 1.200), een industrieel vervaardigde kunststof armband van Baverel (€ 500), een messing armband van Alexander Schabracq (waarde € 1.700) en een aluminium armband van Emmy van Leersum (€ 1.600). Hoogtepunt is een ring in de vorm van het peace teken (wijs- en middelvinger in de lucht) van Gijs Bakker; héél vulgair, doch komisch, net als de geportretteerde die hem ter gelegenheid van deze tentoonstelling draagt overigens.

Uyttenbroek is internationaal vermaard door de serie Exactitudes waarin zij samen met Ari Versluis overal ter wereld mensen fotografeert en categoriseert waardoor een veelheid van subculturen zichtbaar wordt. Pijnlijk maar eerlijk confronteren ze ons met het feit dat we geen van allen echt uniek zijn, hoe erg we ook ons best doen. Voor StyleDrive deed Ellie Uyttenbroek precies het tegenovergestelde. Ze castte voor deze serie niet mensen van een subcultuur maar juist een grote diversiteit aan types, van alle kleuren, man, vrouw, jong, oud, rijk en arm. Met als enige overeenkomst dat zij allen eigenaar van een auto zijn.

De voor deze gelegenheid in de arm genomen fotograaf Otto Snoek ‘barokiseert’ in zijn werk straatscènes. In zijn serie Nation bijvoorbeeld, verworden taferelen van feestende mensen uit alle hoeken van Europa voor zijn lens tot epische composities die de indruk wekken in scène gezet te zijn. Snoeks beelden voor StyleDrive voldoen aan de eisen van barokke portretten, soms zelfs ten voeten uit. De geportretteerden kijken trots in de camera, poseren aanmatigend, tevreden, gelukkig. Ze pronken, laten graag zien wat ze hebben: een auto én speciaal voor deze gelegenheid een sieraad. De gillend glimmende portretten spatten van de muren.

Met deze tentoonstelling zet De Rijk de deur van zijn museum wagenwijd open, sterker nog, hij legt zijn collectie praktisch letterlijk op straat. Hij legt graag de nadruk op lage cultuur, het ‘campe’ ervan, het platte, het ordinaire. Uyttenbroek speelde er slim op in door mensen te portretteren naast hun auto, iets dat per definitie en met direct effect ordinair overkomt. Maar ook heeft De Rijk oog voor het historisch belang van het alledaagse, zoals bijvoorbeeld het interieur van een Chinees restaurant. Hij wil ons het uitzonderlijke van het gewone laten inzien.

In StyleDrive worden de sieraden uit de collectie als instrument gebruikt om aan te tonen dat auto’s het belangrijkste accessoire zijn voor de huidige mens. Zoals een wegwerpsieraad als de futiele buttons van Keith Haring museumwaardig bleken, zo wil Timo de Rijk laten zien dat de Nissan Juke en de Toyota C-HR dat mogelijk ook zullen worden. En dat dus eigenlijk alles museumwaardig kan zijn, als we er maar oog voor hebben. Zelfs de meest spuuglelijke auto van de eeuw; de knalgele Citroën Cactus.

Tentoonstellingsoverzicht STYLEDRIVE, Stedelijk Museum 's-Hertogenbosch 2017
Tentoonstellingsoverzicht STYLEDRIVE, Stedelijk Museum 's-Hertogenbosch 2017