Culturele identiteit, migratie en (post)kolonialisme: RijksakademieOPEN 2017

Nina Svenson
Studio overview Claudia Martínez Garay, RijksakademieOpen 2017.

Ieder jaar opent de Rijksakademie haar deuren voor het publiek tijdens de RijksakademieOPEN. Dit is hét moment om een nieuwe generatie veelbelovende kunstenaars te ontdekken door een kijkje te nemen in hun studio’s. Nina Svenson selecteerde enkele studio’s die je absoluut niet mag missen. Sociaal-maatschappelijke en politieke thema’s als culturele identiteit en migratie worden hier in een eigen, unieke beeldtaal onderzocht.


Claudia Martínez Garay

De studio van de Peruaanse Claudia Martínez Garay baadt in het licht. Op de vloer treffen we een verzameling van sculpturen: paarse en zwarte maïskolven, een kleine witte slak op een ronde vlakke, bruine sokkel, en een slangetje. Lichaamsdelen lijken te balanceren op stokken die samen met bakstenen op de grond sokkels vormen. De objecten staan los van elkaar, maar gaan door thematiek en gelijkenis in kleur en materiaal een relatie met elkaar aan. Het geheel is speels: door de sierlijke sokkels en de verschillen in hoogte lijken de objecten te dansen in de ruimte. Aan de muur zien we een deel van een menselijk gezicht en een schildering bestaande uit drie panelen die doen denken aan een oude muurschildering. Het werk van Martínez Garay  gaat over de ontwikkeling die artefacten doormaken van ontstaan tot conservering en circulatie. Door middel van verhalen over deze objecten onderzoekt ze hun transformaties. Ze is geïnteresseerd in het effect van institutionalisering en kolonialisme op de artefacten.

Deniz Eroglu

In de studio van de Deens-Turkse Deniz Eroglu vinden we de werkplaats van een animator. Op een tafel, waarvan de vorm en gebogen poten doen denken aan een kever, staat een klein sculptuur van een kakkerlak. Het beestje kijkt naar een animatievideo aan de wand waarop een grote groep vrolijk marcherende kakkerlakken te zien is. Aan een andere wand zien we een animatiefilm met een sip kijkende rat en een baby. Baby Fugi staat symbool voor een vluchtelingenbaby uit Syrië tijdens zijn reis naar Europa, terwijl de rat de straatwijze immigrant verbeeldt. Eroglu stelt urgente thema’s als de vluchtelingencrisis en migratieproblematiek aan de kaak door middel van de luchtige taal van animatie. Dergelijke beeldtaal blijft volgens de kunstenaar, die in zijn werk wel vaker refereert aan specifieke cinematografische beeldtalen, het best hangen bij het publiek en is daarom uitermate geschikt voor het aankaarten van serieuze onderwerpen.

Esteban Cabeza de Baca

In de studio van Esteban Cabeza de Baca (US/MX) stappen we een wereld van warme kleuren en planten binnen die doet denken aan een woestijnlandschap. Aan de muren hangen kleurrijke figuratieve en meer abstracte schilderijen. Cabeza de Baca werkt vanuit een combinatie van dromen, observaties en politieke en maatschappelijk kritiek. Een centraal thema in het werk van Cabeza de Baca is ‘de muur’. Dit thema heeft een persoonlijke connectie voor hem en komt in verschillende schilderijen terug. Cabeza de Baca is opgegroeid in een gebied van de Verenigde Staten dat grenst aan Mexico en dit speelt een grote rol in zijn leven. Het thema is bovendien weer actueel geworden door Trumps plannen voor het bouwen van ‘de muur’ om Mexicanen te weren. Aan de stenen muren van de oude cavaleriekazerne van de Rijksakademie hangen maskers van zowel mensen- als dierenhoofden, gemaakt van klei in witte en terracotta kleuren. In de ruimte liggen sculpturen van doodskoppen en gebitten die doen denken aan de overblijfselen van overleden wilde dieren uit de woestijn. Binnen het werk van Cabeza de Baca speelt zijn achtergrond (Native American, Mexicaans en Spaans) een grote rol. Door middel van zijn werk poogt hij kritiek te leveren op de wijze waarop zijn thuisland is gekoloniseerd en uitgebuit door de Amerikanen en hoe we in de westerse samenleving omgaan met de natuur. Door de algehele sfeer die Cabeza de Baca creëert in zijn studio en de iconografie die hij gebruikt in zijn werk, zet hij de thema’s die hij aankaart overtuigend neer.

Monira Al Qadiri

Wanneer je de studio van Monira Al Qadiri uit Koeweit binnenstapt is het alsof je een Amerikaanse diner bezoekt. De glimmende rode dinerbanken nodigen de bezoeker uit om te gaan zitten en het videowerk dat in de ruimte hangt te bekijken. Hier zien we videobeelden van Al Qadiri en haar familie uit haar kindertijd die zij in Koeweit doorbracht. De video heeft echter ook science-fiction elementen. De kunstenaar vertelt in deze video een verhaal, geïnspireerd op een droom, of fantasie, die zij en haar zusje beiden hadden toen ze klein waren en stelt de vraag of hun ouders samenzweerden met buitenlandse wezens. In de video doemt een ruimteschip op, terwijl de diner waarin de we ons bevinden tegelijkertijd de binnenkant van dit ruimteschip voorstelt. De kunstenaar speelt hier met de grenzen tussen fictie en realiteit en herinneringen en dromen. Al Qadiri grijpt de bezoeker door middel van haar persoonlijke benadering. Met haar voice-over creëert ze een sfeer van suspensie terwijl ze je meeneemt in haar mysterieuze verhaal.

Studio detail Deniz Eroglu, RijksakademieOpen 2017.
Studio overview Esteban Cabeza de Baca, RijksakademieOpen 2017.
Studio overview Monira Al Qadiri, The Craft, RijksakademieOpen 2017. VHS video, kleur met geluid, American Diner installatie, 16 min.