De in New York wonende Japanse kunstenaar Ei Arakawa regisseerde eind april enkele performances in Park de Gagel, in de Kanaalstraat en bij het Esperantomonument in Utrecht. De gebeurtenissen hielden het midden tussen georganiseerde dans, een muziekstuk, informele architectuur en een ingreep in de openbare ruimte.

Bij het Esperantomonument in Overvecht vindt de performance plaats naast een grote rotonde. In een wijk met voornamelijk flatgebouwen, brede wegen en vele fietspaden. Een groene wijk die toch niet aan de sfeer van een stadse omgeving ontsnapt. Vanuit Casco fietsen we naar deze locatie. Verschillende toeschouwers staan dan al afwachtend langs de rijbaan op de groenstrook.

De performance begint met het vertalen en voorlezen van een gedicht. Vervolgens wordt gevraagd mee te lopen met drie mensen die lange metale stokken tegen elkaar wrijven, waarbij zangerige klanken ontstaan. Daarna nemen performers en publiek rode buizen ter hand en lopen rondjes om het Esperanto monument, een betonnen zuil met een grote ster erop. De stokken worden vervolgens in een houten frame gestoken, waarbij het publiek gevraagd wordt om te zeggen ‘This is the Tbilisi Museum of Modern Art’. Het houten staketsel wordt over het monument getild. Hierna springt Ei Arakawa op zijn fiets en laat de bezoekers in verwarring achter.

De uitwerking van de performance lijkt zo losjes en terloops dat je je afvraagt of alles wel volgens plan gaat, maar dit lijkt wel degelijk zo te zijn. De ervaring is van te voren uitgedacht. Dat past bij dit deel van de stad waar alles op de tekentafel ontworpen is. Tegelijk heeft het ook iets dromerigs. Uit de menselijke geest kunnen de wonderlijkste zaken ontspringen. Zoals een geheel nieuwe taal, het esperanto.

Ei Arakawa definieert de openbare ruimte opnieuw: door een andere sociale setting te koppelen aan het monument wordt daaraan een nieuwe invulling gegeven. Er zitten ook absurdistische elementen in de performance, zoals dat Ei Arakawa even een microfoon gebruikt waarvan het snoer nergens ingeplugd zit. De humoristische noot is ook terug te vinden in zijn kleding; een knalgeel shirt met een blauwe legging en sportschoenen.

Het heeft iets onwerkelijks om met deze onbekende mensen, een onnavolgbare compositie uit te voeren in dit deel van Utrecht. Het werk is subtiel en lijkt een puzzel waarvan de elementen je slechts ten dele worden aangereikt. Wanneer het gedicht vertaald wordt schemert er vagelijk iets door over muziek maken met elementen uit de architectuur, maar er is weinig houvast.

Is het dans? Is het theater? Is het muziek? Is het politiek, poëzie, plezier? Het project is niet eenvoudig te duiden. Het is een tussenruimte. Die openingen biedt voor een ander inzicht, en waar muziek uit komt.